یکی از اختلاف نظرهای مقام معظم رهبری و رئیس جمهور، بحث خوشبینی و یا بدبینی به توافق است، برخی مثل خود رئیس جمهور بعد از رسیدن به توافق طوری وانمود کردند که انگار حرف ایشان مبنی بر خوشبینی به مذاکرات به کرسی نشسته است و همین تلقی را در صحبت هایشان هم نشان دادند، اما آنچه که شاهدیم کاملاً برخلاف تلقی رئیس جمهور است که مختصراً به برخی ابعاد فرجام برجام اشاره میکنم:

1- تجربه همین حدود 30 ماه مذاکره نشان داده است که هیچ یکی از شئون حکومت آمریکا اعم از دولت، خزانه داری، کنگره و دادگستری آمریکا نه تنها از خودشان پایبندی به روابط غیرخصمانه با ایران نداشته اند، بلکه در قبال برخورد با هر سه توافق ژنو، لوزان و برجام طوری رفتار کرده اند که حتی اگر نقض توافق حسابشان نکنیم، حداقل به قول دولتمردان با روح توافقات منافات اساسی داشته است، این بدعهدی ها تا به آنجا انجامیده که پس از گذشت 50 روز از موعد اجرای تعهدات طرف مقابل در اجرای برجام، هنوز بسیاری از این تعهدات محقق نگردیده است.

2- در بین شئون حکومتی آمریکا، رئیس جمهور فعلی آمریکا، بیشترین تمایل را به حفظ برجام دارد و اجرای بسیاری از تعهدات برجام به دستورات 120 و 180 روزه شخص وی بند است و این مسئله با توجه به نامزدهای ریاست جمهوری فعلی آمریکا که اکثراً از همین الان به عدم پایبندی خود به برجام اذعان دارند، یا اساساً محقق نمیشود و یا با افزایش بدعهدی ها و فشارهای طرف مقابل در حوزه های دیگر همراه خواهد شد.

3- برآیند مصوبات و اعضای کنگره آمریکا در همین چند ماهه نشان دهنده مواضع سخت ایشان نسبت به ایران است و همانطوری که همه شاهد بودیم، اوباما بدون استفاده از حق وتوی خودش (وحتی برخی از لابیگری های پشت پرده)، از پس تصویب برجام در کنگره برنمیامد که این خود نشان از شکنندگی بیشتر برجام در آمریکا در برابر فشارهای آتی برجام دارد.

4- دادگاه های آمریکا طی همین مدت پس از اجرای برجام نشان داده اند که هیچ التزام و توجهی به برجام ندارند و شاید هم فرصت فعلی را برای برداشت از دارایی های ایران مغتنم میدانند و به همین دلیل تاکنون شاهد همکاری دادگاه های آمریکا و کنگره و حتی دولت آمریکا در جهت بریدن جریمه های میلیاردی بابت اشغال لانه جاسوسی آمریکا و عملیات تروریستی11 سپتامبر و… علیه ایران بوده ایم.

5- یکی از مسائلی که برجام را تهدید میکند وابستگی بیش از حد اقتصادی و تبلیغاتی دولت به برجام است، تا حدی که حتی حاضر به انتشار برخی بدعهدی های طرف مقابل و پیگیری در خصوص آنها نیست و این مسئله اگر چه در ظاهر موجب کوتاه آمدن ایران و استمرار برجام میشود، ولی نهایتاً موجب افزایش زیاده خواهی های طرف مقابل و تشدید خطر فروپاشی برجام خواهد شد.

6- هرچند که برجام در نهایت ضعف و طوری نوشته شده و دست طرفهای مقابل را برای تحریم به بهانه های دیگر کاملاً بازگذاشته است، تاحدی که بتوانند تمام تحریم های هسته ای و حتی بیشتر از آن را این بار به بهانه های موشکی و حقوق بشر و ترویستی بازگردانند، ولی یقیناً مردم و نظام غیور ما، در برابر چنین برجام بی اثری، با آرا و تصمیمات خودشان موضع لازم را در آن هنگام، خواهند گرفت.

به نام خدا، پدیدآورنده برجام و پاسدار برجامیان

هرچند که هنوز نمیدانم برجام دقیقاً چیست ولی لابد چیز خوبی است که آقای روحانی اینقدر از آن خوشش آمده و دستور داده در مدارس درس برجام را اضافه کرده اند.

بابایم میگفت برجام خیلی چیز ها را درست میکند، مثلاً بعداز برجام میروم سرکار و مشکلاتمان حل میشود و لباس عید برایتان میخرم و من هر روز اخبار برجام را دنبال میکنم و منتظرم که بالاخره روزهای خوشبختی ما هم فرا برسد، آخر خوشبختی که خبر نمیکند…

اصلاً همین چندروز پیش بود که رئیس جمهور کشورمان به ایتالیا و فرانسه سفر کرد و چرخ شرکتهای ایرباس و پژو را چرخاند، ما که بخیل نیستیم بگذارید آنها هم از برجام ما سود ببرند، بندگان خدا جوانان آنها هم بیکارند، حالا اگر برجام ندارند دلیل نمیشود که ما برجام مان را از ایشان دریغ کنیم.

دیروز رئیس جمهور میگفت برجام مثل آفتابه ، و هرکسی این آفتابو نبینه مشکل داره و از آن جا که ما هم خانوادگی پاک و سالم هستیم، پس همگی ما مطمئنیم که برجام خیلی خیلی چیز خوبی است.

برجام ما کار خودِ خدا بود، برجامی که جهانی را خوشحال کرد و امنیت همه را بالا برد و چرخهای همه را چرخاند، اصلاً کاش مثل جام جهانی، هر 4 سال یکبار برجام جهانی را هم برای رفع مشکلات جهانیان اجرا میکردیم.

من همه از حرفهای رئیس جمهور در مورد برجام خوشم می آید و دلم قنج میرود، فقط متوجه یکی از جملات او نشدم که گفت «میگویند با برجام دولت برای ملت رفاه بیاورد، مگر ما برجام را آورده‌ایم؟ ما خادم مردم هستیم، برجام را خدا آورد» ولی از آنجا که برخی از جملات و حرفها را فقط بزرگترها می فهمند امیدوارم وقتی که بزرگتر شدم متوجه این جمله هم بشوم.

اگر چه با توجه به تعداد انتخابات و عمر انقلاب، به صورت متوسط در هر سال یک انتخابات برگزار شده است، ولی تاکنون هیچ انتخاباتی بی اهمیت قلمداد نشده است و هر انتخاباتی از اهمیت و حساسیت خاص خودش برخوردار بوده است.

انتخابات از نظر مردم همواره مهم بوده است چون می تواند سرنوشت یک ملت را تغییر دهد ولی همین انتخابات ها از سوی کشورهای مخالف جمهوری اسلامی ایران هم مهم است چرا که سال هاست که از انتخابات های کشورهایی که با حکومت شان مشکل دارند به عنوان بستری برای ناامیدی مردم، تحریم انتخابات، تحریک مردم به اعتراض و آشوب، تضعیف حکومت، ایجاد فتنه و حتی براندازی استفاده می کنند و جالب این است که از تمام این روش ها در طول تاریخ انقلاب، انجام شده است و البته همه این روش ها تاکنون به رغم خسارت هایی که بعضاً برای کشور و مردم ایجاد کرده اند، به شکست انجامیده اند و از این لحاظ، امسال شاهد طرح جدیدی برای انتخابات های 94 هستیم.

در دو انتخابات امسال هم به لحاظ برخی رفتارهای جریان های داخلی و هم برخی رفتارهای دول متخاصم خارجی، مشخصات جدید و خاصی را شاهدیم که برخی از این مشخصات باهم تقارن های منحصر به فردی دارند که نشان از اتاق فکرهای واحد و یا قرابت های فکری خیلی نزدیک دارند که این شرایط خاص می تواند اقتضائات ویژه ای را نیز رقم بزند که برای شناخت صحنه، لازم است ابتدا متوجه حساسیت مسئله و طرح و نقشه های امروز دشمن باشیم، حساسیت انتخابات های 94 از چند لحاظ ویژه است:

با توجه به شرایطی که شمرده شد، انتخابات های 94 می توانند نقش تعیین کننده و بسزایی در مسائل ایران، منطقه و جهان داشته باشد و یقیناً به همین دلیل است که کشورهایی که دنبال اجرای نقشه خاورمیانه جدید و بهم زدن توازن قوا در منطقه هستند نیز نتوانستند از دخالت علنی در این انتخابات پرهیز کنند که همه این حساسیت ها و ویژگی ها، اقتضائاتی را رقم می زند که در مطالب بعدی به آن ها خواهیم پرداخت.

این مطلب در بولتن نیوز منتشر شد.

نیلی مشاور اقتصادی­ رئی­س جمهور در خصوص برجام 2 مصاحبه ای با ای­رنا انجام داده است که در روزنامه ای­ران نی­ز منتشر گردی­د که پس از ذکر هر بند از ای­ن مصاحبه، حاشی­ه ای­ بر آن تقدی­م می­ گردد:

ای­رنا: به گفته نیلی «هیچ کشوری نمی تواند به توسعه دست پیدا کند مگر اینکه در خصوص چگونگی دستیابی به توسعه به جمع بندی برسد. مسأله ای هم که تحت عنوان برجام داخلی و در کلام رئیس جمهوری به عنوان برجام 2 مطرح شده است از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بعداز برجام یک سری محدودیت هایی که بر اقتصاد کشور تحمیل شده بود، برداشته شده است و فرض کلی بر این است که می خواهیم از این فضای ایجاد شده بعد از رفع محدودیت ها استفاده کنیم. اگر در مورد نحوه استفاده از این گشایش ها در طرف ما اجماع و وفاق نباشد ممکن است که برد ما تحقق پیدا نکند. نیلی تأکید کرد: ما در مسیر ایجاد وفاق خود به خود با دو سؤال خیلی مهم مواجه می شویم. سؤال اول این است که چه مدلی از تعامل با دنیا می خواهیم داشته باشیم و در انتخاب این مدل تعامل با دنیا معیارهایی داریم؟ آیا در خصوص مدل تعامل با دنیا باید اجماع وجود داشته باشد و به یک وفاق برسیم یا اینکه وجود اختلاف ها در این مسیر را باید تحمل و قبول کنیم؟»
نازکبی­ن: در مورد نحوه استفاده از گشای­ش های­ رفع تحری­م، مقام معظم رهبری­ مسائلی­ را بارها مورد تصری­ح قرار داده اند، ایشان قبلاً بارها بی­ان کردند که چه برجام باشد و چه نباشد، چه تحری­م باشدو چه نباشد ساختار اقتصادی­ بای­د براساس ساختار اقتصاد مقاومتی­ و به صورت درون زا و برون نگر باشد تا موجب ثبات اقتصاد داخلی­ در برابر تکانه های­ عادی­ و ی­ا خصمانه خارجی­ باشد به خصوص که توقف تحری­م ها از نوع تعلی­ق و آن هم از نوع قابل جای­گزی­نی­ با تحری­م های­ غی­رهسته ای­ تنظی­م شده است که اصول کلی­ ای­ن اقتصاد نی­ز تدوی­ن و پس از امضای­ رهبری­ ابلاغ گردی­ده است، ولی­ به نظر می­ رسد با توجه به نظرات مشاورانی­ مانند سری­ع القلم که اظهاراتش اخی­را در صحبت های­ رئی­س جمهور هم تکرار شد، آرمان های­ی­ مانند استقلال و خودکفای­ی­ مسائلی­ بی­ اهمی­ت و حتی­ اشتباه تعری­ف می­ گردند. مدلی­ که مقام معظم رهبری­ به عنوان سکان دار انقلاب برای­ اقتصاد کشور تعری­ف کرده اند ی­ک اقتصاد مصرف کننده، رفاه طلب، تسلی­م پذی­ر و متکی­ به واردات نی­ست بلکه متکی­ بر توان داخلی­، اصلاح الگوی­ مصرف، تقوی­ت زی­رساخت ها، ارتقای تکنولوژی­ و تولی­د، همچنی­ن پرهی­ز از واردات کالاهای­ مصرفی­ و لوکس با هدف تغی­ی­ر سبک زندگی­ ای­رانی­ اسلامی­ است؛ به نظر می­ رسد دولت در درک و پذی­رش ای­ن مدل دچار تردی­د و تعلل است و می­ خواهد مدل اقتصادی­ مد نظرش که در ای­جاد روابط آزاد تجاری­ و سود محور با دی­گران تعری­ف می­ شود را دنبال کند که اخی­را رئی­س جمهور همی­ن مضمون را با ای­ن ادبی­ات بی­ان کرد که «چرا وقتی­ می­ توان چی­زی­ را به راحتی­ خری­د آن را به 10 برابر قی­مت بای­د تولی­د کنی­م؟!»، تفکری­ که در دولت اصلاحات نی­ز موجب متوقف شدن توسعه پالای­شگاه های­ بنزی­ن شد تا دودش بعدها در چشم اقتصاد کشور و مردم برود.

ای­رنا: نی­لی­ گفت:‌ «سؤال دوم هم به این بر می گردد که در داخل چه عواملی باید فعال شود؟ آیا اصولاً بین استفاده از ظرفیت های داخلی و تعامل با دنیا نسبتی برقرار است یا نه. اینها آیا مکمل همدیگر هستند؟ جایگزین همدیگر هستند؟ چه نسبتی بین این دو برقرار است؟»
نازکبی­ن:‌ بدی­هی­ است تعامل اقتصادی­ با دی­گران نبای­د موجب تضعی­ف توان داخلی­ گردد بلکه دقی­قاً برعکس بای­د از تعاملات خارجی­ به عنوان ابزاری­ برای­ استفاده از ظرفیت های­ داخلی­ استفاده کرد ولی­ اگر ای­ن تعاملات موجب تضعی­ف توان داخلی­ گردند ی­قی­ناً نه تنها مفی­د نخواهند بود بلکه هرچند به ظاهر سودآور باشند ولی­ در می­ان مدت و بلندمدت به ضرر کشور و حتی­ خطرناک خواهند بود. ای­ن موارد آنطوری­ که آقای­ نی­لی­ نشان می­دهد پی­چی­ده نی­ستند که نی­ازی­ به چانه زنی­ در سطح کلان کشور باشد بلکه بای­د مقدمات تحقق ای­ن مسئله بی­ش از همه بای­د از سوی­ دولت در اجرا و ی­ا در ارائه لوای­ح متناسب به مجلس محقق گردد.

ای­رنا:‌ وی در پاسخ به اینکه وفاق در چه حوزه ای مدنظر است می گوید: «تأکید بنده روی اقتصاد است. به خاطر اینکه بنده معتقدم مهم ترین مسأله کنونی مسأله اقتصادی است. شاید اگر معیار اقتصاد را رها کنیم، رسیدن به وفاق کار بسیار سختی باشد. با معیار اقتصادی راحت تر می توان به نتیجه رسید.»
نازکبی­ن: از ای­ن ادبی­ات مشخص است که متأسفانه همانطوری­ که برخی­ دولتمردان، مذاکرات هسته ای­ را ابزاری­ برای­ سای­ر مناسبات و تعاملات قرار دادند، اکنون نی­ز می خواهند به بهانه محقق کردن پی­ش شرط های­ تحقق آثار وعده شده برجام، بهانه ای­ برای­ اهداف سی­اسی­ خود در داخل و تعمی­ق تعاملات و وابستگی­ های­ خارجی­ اقتصادی و سی­اسی­ قرار دهند.

ای­رنا:‌ نیلی می گوید که «اکنون در این بزنگاه تاریخی قرار گرفته ایم. نکته ای که باید تأکید کنم این است که اکنون در جایگاهی قرار گرفته ایم که 10 سال دیگر در مقام بررسی، بسته به تصمیم های امروزمان یا در موقعیت بسیار بهتر از حال حاضر خواهیم بود یا در موقعیت بسیار بدتر از حال حاضر. یعنی این تفاوت بسیار زیاد است. در جایی قرار گرفته ایم که به یکی از این دو مسیر منتهی می شود.»
نازکبی­ن: خواندن ای­ن اظهارات دکتر نی­لی­ ای­ن سوالات را در ذهن ما متبادل می­ سازد: آی­ا برجام ما را به نقطه ای­ رسانده که 10 سال دی­گر ی­ا موقعی­ت ما را بسی­ار بهتر و ی­ا بسی­ار بدتر می­ کند؟! آی­ا ای­ن نقطه قوت برجام است؟! آی­ا برجام حتی­ با فرض ای­ن که کاملاً از سوی­ دو طرف رعای­ت گردد به مثابه ی­ک قمار است؟! ما قرار بود در بدتر­ن شرای­ط اگر برجام نقض شد بتوانی­م به نقطه قبلی­ برسی­م نه ای­ن که شرای­طی­ بسی­ار بدتر از حال حاضر داشته باشی­م!!! به نظر می­ رسد برخلاف آنچه که دولت تاکنون نشان می­ داده، برجام به جای­ که نقطه آغاز رشد اقتصادی­ باشد به نقطه ای­ برای­ چانه زنی­ و گروکشی­ و تنش سازی­ های­ داخلی­ بدل گردی­ده است. 

ای­رنا: وی در پاسخ به اینکه سطوح گفت وگوهای مورد نظر شما چیست می گوید: «من فکر می کنم این وفاق و تفاهمی که می بایست در سطح نخبگان و در جامعه صورت پذیرد، قسمت ساده ماجراست. تصمیم گیری در یک حیطه گسترده و عالی وجه دیگر ماجراست که هم مهم تر است و هم البته سخت تر.»
نازکبی­ن: آقای­ نی­لی­ در نهای­ت برجام 2 را ی­ک تصمی­م گی­ری­ در حی­طه گسترده و عالی­ و کاری­ بسی­ار ساخت و مهم می­ داند که به فشار نخبگان و جامعه نی­ازمند است، آنچه که مشخص است، حجم چانه زنی­ های­ دولت برای­ تحقق آنچه که برجام 2 آن را نام نهاده است،‌ با تکی­ه بر حمای­تهای­ اجتماعی­ و دربرابر سطوح کلان قوا و نظام در نظر گرفته شده است، امری­ که به نظر می­ رسد ناقض آن چی­زهای­ی­ باشد که قانون اساسی­ به لحاظ جای­گاه قوا، تفکی­ک قوا، جای­گاه نهادهای­ قانون اساسی­، جای­گاه ولای­ت فقی­ه به عنوان رأس نظام و هماهنگ کننده و حل کننده اختلافات قوا تعی­ی­ن نموده است. گوی­ا دولت برای­ رسی­دن به اهدافش، به چانه زنی­ های­ مردمی­ و روش های فراقانونی­ می­ خواهد دست بزند.

ای­رنا: نیلی در پاسخ به چرایی ضرورت کنونی این گفت وگوها می گوید: «نکته اول اینکه ما در یک مورد مهمی مانند برجام تمرین و مشاهده کردیم که می توانیم به نتیجه و جمع بندی برسیم. نکته دوم هم این است که اکنون نسبت به گذشته هزینه وفاق نداشتن مان بسیار بالاست. برای مثال در مقام مقایسه هیچ وقت مشکل بیکاری را به اندازه امروز نداشتیم و اگر از این فرصت تاریخی که برای اشتغال به دست آمده است به درستی استفاده نکنیم، هزینه های جبران ناپذیری برای ما در بر خواهد داشت.»
نازکبی­ن:‌ مقای­سه برجام و تلاش برای­ الگو برداری­ از آن برای­ مسائل داخلی­ کشور از ای­ن جهت قی­اس مع الفارغ است چرا که در برجام طرف های­ مقابل با تحری­م های غیرقانونی­ و ظالمانه در حق ملت ما ظلم کرده بودند و ای­ن که در کشور ما، قانون اساسی­ به عنوان می­ثاق ملی­ و ولای­ت فقی­ه به عنوان رأس نظام و هماهنگ کننده قوا تعریف گردی­ده است و هر قوه و نهادی­ بای­د در مسی­ر خود حرکت و تکالی­ف خود را انجام دهند و در برابر قانون مردم و رهبر پاسخ گو باشد و در صورت نی­از به حل اختلاف با سای­ر قوا می­ تواند از مقام معظم رهبری­ برای­ استفاده از شورای­ حل اختلاف استمداد کند.

ای­رنا: نیلی تأکید می کند که «این مباحث معلوم است که نتیجه اش سیاسی است اما مقدمه و آغاز به کار آن کاملاً اقتصادی است. یعنی از مشکلات اقتصادی نظیر اشتغال شروع می کنیم و به ضرورت رشد می رسیم، از ضرورت رشد به سرمایه گذاری می رسیم و از سرمایه گذاری به منابع خارجی می رسیم و سپس به یک جمع بندی و نتیجه گیری سیاسی می رسیم.»
نازکبی­ن: نی­لی­ برای­ رسی­دن به اهداف سی­اسی­، مباحث اقتصادی­ را مقدمه و الزام می­ داند اما اولاً او توضی­ح نمی­ دهد پس چرا قبل از بهبود شرای­ط اقتصادی­، لی­ست های­ نامزدهای­ مورد حمای­ت دولت و اصلاحات جملگی­ سی­اسی­ تنظی­م شده اند و ثانی­اً به نظر می­ رسد به جای­ ای­ن که برجام اثری­ مثبت بر اقتصاد گذاشته باشد، تنها به عنوان ابزاری­ برای­ تحقق اهداف سی­اسی­ دولت محسوب شده و با طرح برجام های­ رنگارنگ … تلاش دارد می­وه سی­است را از نمای­شی­ اقتصادی­ و نه بهبود واقعی­ اقتصاد برداشت کنند و ثالثاً گوی­ا هنوز دولتی­ ها برجام را عاملی­ برای­ سرمای­ه گذاری­ خارجی­ نمی­ دانند و حال ای­ن که بارها و بارها برجام را عامل سرمای­ه گذاری­ خارجی­ و رشد و اشتغال و حل مشکلات مختلف کشور دانسته بودند و گوی­ا امروز به جای­ عمل به وعده های­ برجامی­، همه ای­نها را به برجام 2 که حاصل چانه زنی­ های­ سی­اسی­ است منوط کرده اند!

نتی­جه ای­ن که متأسفانه دولت به جای­ ای­ن که برجام را محملی­ برای­ بهبود معی­شت مردم و حل مشکلات ای­شان قرار داده باشد، آن را محلی­ برای­ چانه زنی­ های­ سی­اسی در سطوح بالای­ کشور قرار داده است و لی­ست های­ انتخاباتی­ که حامی­ان دولت تنظی­م کرده اند نی­ز حاکی­ از چی­نش مهره های­ سی­اسی­ برای­ چنی­ن درگی­ری­ های­ی است و نه برای­ به ثمر رساندن می­وه های­ اقتصادی­ برجام برای­ ملت.

در یک سال اخیر، مسئله ای که در اظهارات و مصاحبه های برخی مقام های آمریکای و ایرانی خیلی به گوش رسید، صحبت از یک دوره حدود 10 تا 15 ساله بود، به نحوی که گویا در این مدت قرار است در ایران اتفاقات نگران کننده و خاصی رخ دهد که نگاهی به متن اظهارات نشان می دهد که این مدت، برگرفته از 10 تا 15 سال اجرای برجام است که در ابتدا نظرشما را به برخی از این اظهارات کلیدی جلب می کنم:

بخشی از سخنرانی جنجالی نتانیاهو در کنگره امریکا (اسفند 93):

«آقایان و خانم ها، من امروز اینجا آمده ام که بگویم ما (آمریکا و اسرائیل) نمی توانیم روی امنیت جهان به این امید قمار کنیم که ایران تغییر کند و بهتر شود. نمی توانیم روی آینده خود و کودکانمان قمار کنیم. چرا باید کسی چنین توافقی را بکند؟ زیرا امید دارد که ایران در سالهای آینده بهتر شود؟ من باور ندارم که رژیم تندروی ایران بعد از این توافق، بهتر شود. می توانیم اصرار کنیم که محدودیت های روی برنامه اتمی ایران تا زمانی که این کشور به تجاوزگری های خود در منطقه و جهان ادامه بدهد، برچیده نشود، پیش از برچیدن این محدودیت ها، جهان می بایست از ایران سه چیز بخواهد: اول اینکه به تجاوزگری به همسایگان خود در خاورمیانه پایان بدهد. دوم به حمایت از تروریسم در سراسر دنیا خاتمه بدهد و سوم اینکه به تهدید به نابود کردن کشور من اسرائیل، تنها کشور یهودی دنیا پایان بدهد. اگر قدرت های جهانی آماده نیستند بر لزوم تغییر رفتار ایران پیش از امضای توافق اصرار کنند، دست کم می توانند بر لزوم تغییر رفتار ایران پیش از منقضی شدن توافق (10 تا 15 سال) اصرار کنند. اگر ایران رفتار خود را تغییر دهد، این محدودیت ها برچیده می شود، اگر تغییر نکند، این محدودیت ها نباید برداشته شوند.»

جان ساورز، رئیس سابق ام آی 6 در مصاحبه با cnn (شهریور 94) :

«من فکر می‌کنم ما نیاز به قدری صبر استراتژیک در قبال ایران داریم تا به آن، زمان برای توسعه و تکامل ظرف 10 تا 15 سال پیش رو بدهیم. البته اگر ایران سعی به گریز هسته‌ای بکند، ما همچنان یک ضامن نهایی که همان حمله محتمل نظامی است، داریم. اما من فکر می‌کنم این احتمال وجود دارد که ایران طی 10 تا 15 سال آینده به کشوری عادی تر و نرمالتر تبدیل شود و ما باید این احتمال را تقویت کنیم.»

اظهارات کری در شورای روابط خارجی امریکا(مرداد 94):

«گذشت 15 سال می‌تواند تغییرات زیادی در ایران ایجاد کند… من چنین چیزی را نمی‌توانم تضمین بدهم . باور من این است که در 15 سال، در یک کشور اتفاقاتی می‌افتد.»

باراک اوباما در گفتگو با با توماس فریدمن خبرنگار مشهور نیویورک تایمز(تیرماه 94):

«ما با این توافق عملا یک دهه اجماع بین المللی را پیش خرید کرده ایم تا اگر احساس کنیم ایران هر کدام از این توافقات را نقض می کند ، به ما بپیوندند اما 10 یا 15 سال دیگر ، کسی که در جای من رئیس جمهور آمریکا خواهد بود ، چه جمهوریخواه و چه دموکرات، نه فقط همین ظرفیت را برای اقدام نظامی لازم یا اعمال تحریمهای جدید دارد، بلکه نگاه دقیقتری درباره برنامه هسته ای ایران خواهد داشت و در جایگاه بهترین قرار خواهد داشت و اگر قرار باشد با نقض این توافقنامه برخورد کند ، مشروعیت و مجوز بین المللی خواهد داشت. اگر ما به این توافق پشت کنیم، یک پیام به افراط‌گرایان در ایران می‌فرستیم و آنان احساس خوبی خواهند کرد و کسی نمی‌داند که در انتخابات بعدی چه بر سر روحانی می‌آید.»

تیتر و طرح روی جلد مجله تایم (آذرماه 94):

تیتر نسخه آذرماه 94 این نشریه می گوید: «ایران 2025 چگونه در دهه آینده جهان را تغییر خواهد داد»، که در طرح روی جلد این مجله نیز دختر جوانی با یک گوشی هوشمند و بادبادکی در دست کنار پارک چیتگر ایستاده بود و در واقع این مطلب را به ذهن متبادر می ساخت که ایران در سال 2025 اینقدر دچار تغییر خواهد بود که می تواند با تأثیرگذاری روی جریان انقلابی در دنیا، جهان را دچار تغییر کند.

مصاحبه اخیر سریع القلم (از مشاوران دولت) (11/11 /1394):

«مورد سومی که درباره تغییرات دید و تحلیل در آمریکا در قبال ایران در تحقیقات برای من روشن شده است، این است که آنها (آمریکایی ها) به این نتیجه رسیده‌اند میانگین سنی مسئولان کلیدی ایران حدود 73 سال است و ایران در «یک دهه آینده» در فرایند تغییر مدیران قرار خواهد گرفت…»

سخنان فوق نشان می دهند که آمریکا، غرب و اسراییل روی تغییرات ایران در مدت 10-15 سال آینده حساب خاصی باز کرده اند، این تغییرات بر چند بستر برقرار است:

1- تغییر نگرش انقلابی گری به سمت پذیرش نقش آمریکا به عنوان کدخدای جهان باستفاده از جنگ نرم و تهاجم فرهنگی  و با ابزارهای نوین رسانه ای در جهت تغییر اهداف و آرمان ها و شعارهای انقلاب است که در همین خصوص مقام معظم رهبری در دیدار مردم قم (1394/10/19) می فرمایند: «تغییر باطن و سیرت انقلاب به معنای تغییر انگیزه‌ها، شعارها، معارف انقلابی و اهداف بزرگ است و در چارچوب اهداف جنگ نرمِ دشمن، باقی ماندن نام «جمهوری اسلامی» و حتی حضور یک «معمم» در رأس آن مهم نیست، مهم آن است که ایران تأمین‌کننده‌ اهداف آمریکا، صهیونیسم و شبکه‌ قدرت جهانی باشد.»

2- تضعیف «توان بازدارندگی دفاعی ایران» به دلیل امکان نظارت گسترده بر اماکن نظامی و امنیتی کشور که توسط برجام بر آژانس و عملاً آمریکا تأمین می گردد که البته مقام معظم رهبری در این خصوص همین امسال در دیدارهایی که با نیروهای ارتشی و سپاهی داشتند به این مسأله تأکید فراوانی داشتند به حدی که عدم تضعیف توان دفاعی ما توسط برجام از پیش شرط ها و خطوط قرمز مهم مقام معظم رهبری بود.

3- دل بستن به تغییرات اساسی در «تضعیف جایگاه ولایت فقیه و انتخاب فردی به عنوان رهبر که کشور را از روحیه انقلابی گری دور کند»، نگاهی که امسال با اظهاراتی مانند شورایی شدن رهبری یا نظارت بر همه فعالیت های رهبری (و نه نظارت بر حفظ شرایط رهبری) و اصرار برای فتح مجلس خبرگان توسط افرادی که در خصوص این موارد همکاری لازم را با جریان معارض داشته باشند از طریق فشار بر شورای نگهبان برای تأیید صلاحیت ایشان دنبال می شود، مقام معظم رهبری  در خصوص اهمیت انتخاب افراد مناسب برای مجلس خبرگان در تاریخ 1394/10/19 فرمودند: «برخلاف برخی تصورها، مجلس خبرگان برای سالی یکی دو بار جلسه و سخنرانی تشکیل نمی‌شود بلکه می‌خواهد روزی که رهبر فعلی در قید حیات نیست، رهبر یعنی کلیددارِ حرکت انقلاب را انتخاب کند و این مسئله بسیار مهم است. بسته به ترکیب خبرگان، آنها ممکن است در هنگام ضرورت، شخصی را به رهبری انتخاب کنند که با توکل به خدا و با شجاعت در مقابل دشمنان بایستد و راه امام را ادامه دهد اما این احتمال نیز وجود دارد که فردی با ویژگی‌های متفاوت را به رهبری برگزینند، بنابراین باید با تحقیق و دقت و شناخت و اطمینان به آنها رأی داد.»

4- «نفوذ» گسترده، جریانی، تشکیلاتی و موردی در نظامات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور که مقام معظم رهبری در این خصوص تذکرات مؤکدی را ایراد فرمودند که برای تحقق آنها هم مردم باید در انتخاب های شان عناصر مطمئن را انتخاب کنند و هم نیروهای اطلاعاتی باید هوشیارتر از همیشه جایگاه های کلیدی را رصد نمایند.

5- یکی از مسائل مهم برای تحقق اهداف آمریکا، استفاده از «بستر برجام» است، برجامی که به فرموده مقام معظم رهبری پر از اشکالات و ایرادات و نقاط ضعف است که اگر منشور ایشان در خصوص اجرای برجام و ملاحظات مجلس شورای اسلامی و شورای امنیت ملی به دقت رعایت نشود، این خطرات از حالت بالقوه به بالفعل درخواهند آمد و اهتمام مجلس شورای اسلامی و شورای امنیت ملی در حراست از این چارچوب ها می تواند این خطرات را کاهش دهد.

اگر چه آقای روحانی امر کردند که دیگر به برجام نقد نشود ولی باتوجه بهسخنان اخیرشان در همایش استانداران(94/11/1) در مورد برجام، لازم است در خصوص این سخنان، مواردی بیان گردد، لذا ابتدا به سخنان ایشان توجه می کنیم:

«ما می خواستیم همه قطعنامه هایی که علیه مردم ایران تصویب شده لغو شود. به این نکته توجه کنید نه تعلیق شود و نه تعویق شود، خوب این ادعا ادعای بزرگی بود، من اولین بار که به تیم مذاکره کننده هسته ای گفتم خط قرمز من برای شما این است که قطعنامه ها باید لغو بشود، این خط قرمز من است بقیه مهم نیست. قطعنامه ها به عنوان اولین خط قرمز است و خط قرمز دوم هم تحریم ها است، همه تحریم ها باید برداشته شود. بقیه موضوعات را می­شد با فرازو نشیب بپذیریم.رییس جمهوری ادامه داد: ‘حالا سانتریفیوژ ها 5 هزار یا 6 هزار، یا 6 هزار و 40 تا است. من اشاره می کنم اینها چیزهای مهمی نیست، در یک مسئله مهم ملی و بین المللی ما باید به آن اهداف بلند و اصلی که سرنوشت ملت به آنها گره خورده، آنها را باید حل و فصل کنیم.»

اظهارات برجامی روحانی در همایش استانداران از چند جهت قابل نقد است:

اولاً که ایشان به خط قرمزهایی که خودشان صلاح می دانستند اصالت داده اند و از تیم مذاکره کننده اینها را خواسته و گفته بقیه موضوعات را می شود با فراز و نشیب پذیرفت!! و این در حالی است که خطوط قرمز مقام معظم رهبری باید به عنوان اصول اولیه واصولی که قابل عدول نبود از سوی رئیس جمهور برایدستگاه دیپلماسی تعیین می­شد، مشخصاً خطوط قرمزی که ایشان برای مذاکره کنندگان تعیین کردند فرسنگها از خطوط قرمز رهبری عقب تر بوده است.

ثانیاً این که ایشان لغو قطعنامه ها را خواستند و الان هم این لغو را محقق شده اعلام می کنند اشکال اساسی دارد. شاید این که در قطعنامه 2231 کلمه لغو برای قطعنامه های قبلی آمده است کفایت کرده است اما واقعاً آیا قطعنامه ها لغو شده اند؟! چطور وقتی بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 می گوید «اگر هرکدام از دولت های طرف برجام درخصوص پایبندی طرف مقابل اعتراض داشته باشد، بعد از به نتیجه نرسیدن یک مکانیزم یک ماهه، همه 6 قطعنامه قبلی، به همان شکل پیش از برجام اعمال خواهند شد»، این بازگشت ظرف یک ماه با مکانیزم ماشه و حتی بدون فرصت برای رأی وتوی چین و روسیه می تواند به معنی «لغو» تعبیر گردد؟! آیا این به تعلیق یا تعویق نزدیک تر نیست؟!

ثالثاً خط قرمز دوم آقای روحانی صرفاً برداشته شدن تحریم ها بود، برداشته شدنی که البته به معنی «لغو تحریم­ ها» که مد نظر مقام معظم رهبری بود، نبود و بدتر این که همین تعلیق­ ها نیز اولاً درمورد همه تحریم ­ها نبود، ثانیاً که در مورد همه تحریم­ های هسته­ ای نبود و ثالثاً این که وقتی مکانیزمی برای جلوگیری از افزودن تحریم به بهانه های دیگر در توافقات تعبیه نشده است و به اقرار آقای ظریف، آمریکا نیز به تحریم معتاد شده است، عملاً تمام آنچه که بابتش مذاکره شد احتمالاً با بهانه های جدید برما تحمیل خواهد شد.

رابعاً زمانی که آقای روحانی کار دولت یازدهم را شروع کردند، 19 هزار سانتریفیوژ درحال کار بودند و ایشان در همان بدو مذاکرات، توسعه سانتریفیوژها را که عامل بسیار مهمی در میزان امتیازگیری بود را متوقف نمود و در حالی که نظر مقام معظم رهبری حفظ 190 هزارسو بود تا حداقل نیاز نیروگاه بوشهر تأمین شود، ولی گویا این مقوله نیز از مقوله هایی بود که برای شخص رئیس جمهور فاقد اهمیت بوده است.

خامساً آقای روحانی می گویند حل مسائل ملی، بین المللی و اهداف بلند مهم بوده است ولی نمی دانم چرا این تصور به ذهن می آید که گویا ایشان اهداف بلند را بهانه ای برای توجیه پذیرش محدودیت های بلند مدت قرار داده اند، در هر صورت مقام معظم رهبری بارها مخالفت شان را با پذیرش محدودیت های بلند مدت 10 و 15 ساله اعلام کرده بودند، ولی آقای روحانی به بهانه اهداف بلند، محدودیت های بلندی را بر صنعت هسته ای و مسائل امنیتی و نظامی کشور (اعم از محددیت های موشکی تا بازرسی های گسترده) پذیرفتند.

نتیجه: اگر چه ظاهراً سخنان روحانی یک روایت ساده از مسیر مذاکرات است اما نگاهی به سخنان وی اثبات می کند که ایشان بیشتر درپی این است که اثبات کند که در مسیر برجام هر هدفی که به عنوان خط قرمز تعیین کرده را عینیت بخشیده است، یقیناً این همان مسئله ای است که مقام معظم رهبری در خصوص آن فرمودند بهتر از این هم در خصوص برجام می شد عمل کرد و یا در نامه تأیید برجام فرمودند که برجام پر از نقاط ضعف حقوقی است که اگر به درستی از آنها حراست نشود طرف مقابل از آنها به نفع خود استفاده خواهد کرد. متأسفانه برجام هم به لحاظ خطوط قرمزی که ملاک مذاکرات بوده از سوی مذاکره کنندگان به درستی هدایت نشده و هم به لحاظ این که راه فرار و تأویل در آن به نفع طرف مقابل تعبیه شده است همانطوری که تحریم های جدید موشکی یکی از همین تأویل نظرها بوده است. با تمام آنچه که گفته شد، همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند، برجام مشکلات کشور را حل نمی کند بلکه مدیریت صحیح کشور براساس اقتصاد مقاومتی تنها چاره ساز کشور است.

پس از صدور دو قطعنامه به بهانه های «نقض حقوق بشر» و «حمایت از تروریسم» و امضای مصوبه کنگره آمریکا تحت عنوان «محدودیت ویزا» توسط رئیس جمهور شیطان بزرگ و پس از طرح برداشت1.57 میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده ایران ، امروز با اعلام آماده شدن «بسته تحریمی جدید آمریکا علیه ایران به بهانه توان موشکی»، جابری انصاری، سخنگوی وزارت امورخارجه گفت:

«تحریم جدید ربطی به برجام ندارد و پاسخ ما تقویت توان بنیه نظامی خواهد بود»

که باتوجه به پاسخ ایشان، لازم است به موارد زیر توجه گردد:

1- حتی با فرض این که تحریم موشکی ناقض برجام نیست، نمی توان فراموش کرد که مصوبه محدودیت ویزا از سوی تمام کارشناسان و مسئولان کشور نقض صریح برجام اعلام گردید و تذبذب دولت در برابر تحریم ها و محدودیت های جدید، تنها باعث جسورتر شدن و تشدید فشارها به بهانه های دیگری مانند موشکی و حقوق بشری و تروریسی و … می گردد.

2- در حالی که دولت در برابر انتقاداتی که به قطعنانه 2231 می شد مدام اعلام می کرد که این قطعنامه نمی تواند در خصوص توان موشکی ایران تحریمی ایجاد کند، امروز شاهدیم که قبل از رفع تحریم های هسته ای، تحریم های جدید به بهانه توان موشکی به صورت کاملاً جدی در حال عملیاتی شدن است.

3- دولت از روز اول براساس خطوط قرمز هسته ای که رهبری تعیین کرده بود، مکلف بوده تا هم تمام تحریم ها را رفع و مانع افزوده شدن تحریم های جدید به هر بهانه ای گردد، به نحوی که این مسئله در منشور رهبری نیز آمد و دولت نیز کتباً خودش را متعهد به رعایت آن دانست.

4- اخیراً آقای سلطانی فر، معاون گردشگری رئیس جمهور اعلام کرده بود که پاسخ ایران در قبال محدودیت ویزا، پرداخت تسهیلات برای گردشگران خارجی است و امروز هم سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد که در برابر تحریم های موشکی پاسخ دولت، تقویت توان دفاعی است و یا آقای ظریف در برابر مصوبه محدودیت ویزا، خود مصوبه را ناقض برجام ندانست بلکه اجرای آن را ناقض برجام دانست!!!، این موضع گیری ها به این معنی است که دولت در جواب تحریم ها و محدودیت ها و نقض عهدهای طرف مقابل در قبال برجام، به هیچ وجه حاضر به انجام اقدام متقابل و متوازن نیست.

5- در حالی که دولت فعلی آمریکا که به ظاهر حامی مذاکره و بهبود روابط با ایران و اجرای برجام است، اینچنین به راحتی به نقض برجام و خصومت ادامه میدهد، چگونه می توان به دولت های بعد آمریکا امیدوار بود تا برجام را رعایت کند؟!

6- در حالی که مردم منتظرند اگر دولت منافع و حقوق ایشان را رعایت ننمود مجلس وارد عمل شود اما رئیس مجلس که ظرف 20 دقیقه طرح متقابل اجرای برجام را به تصویب مجلس رساند، بعد از چند روز از مصوبه ویزا تازه اعلام کرده است که مجلس در حال برنامه ریزی برای اقدام مناسب است و این یعنی از مجلس هم برای فشار در خصوص منافع ایران در اجرای برجام و منشور رهبری نمی توان توقع اقدام مناسبی داشت.