91/12/1
8:59 ص
به اقتضای حضور خود در فضای حقیقی و مجازی، روزانه مباحثات زیادی را انجام می دهیم ولی هر کدام مان به نوعی در مباحثات برخورد کرده و نتایج مختلفی نیز از آنها می گیریم. یک مباحثه ی مناسب می تواند موجب افزایش سطح معلومات دوطرف، حل برخی مشکلات، کمک به انتشار حق و حقیقت در جامعه و افزایش رفاقت ها و وحدت گردد و یک مباحثه ی اشتباه می تواند موجب تشدید لجاجت ها، ایجاد شبهات بیشتر و مبهم نمودن حق و حقیقت، بروز کدورت ها و ایجاد تفرقه می گردد. اما چه می توان کرد؟ آیا می توان یک مباحثه را به سمت مباحثه ی خوب تغییر مسیر داد؟ آیا همیشه این امکان وجود دارد؟ آیا در همه ی مباحثات باید شرکت کرد؟ این ها سوالاتی هستند که در بحث مباحثات روزمره بروز می یابند و پاسخ دادن به آن ها در جهت فرار از مباحثات بد و استقبال از مباحثات مفید و اداره ی خوب آنها بسیار مفید است.
یک مباحثه ی خوب در ابتدا به تخصص و اشراف در زمینه ی مورد مباحثه نیاز دارد، اصولاً وارد مباحثه ای که تخصصی در آن نداشته باشیم موجب می شود حرفهای بی حجت و مسئولیت آور بزنیم و چه بسا اگر حرفهای اشتباه ما از سوی طرف مباحثه و جمع پذیرفته شود و اشتباه بوده و برای ما مسئولیت شرعی، قانونی و اخلاقی ایجاد نماید.
یک مباحثه ی خوب زمانی صورت می گیرد که موضوع بحث به صورت دقیق مشخص و ریشه یابی شده و مراجع قابل استناد نیز مشخص شده باشد، به عنوان مثال کسی که چندان به اسلام پایبندی اعتقادی ندارد، چگونه می توان او را با باستناد به آیات و روایات متقاعد نمود؟ یا کسی که بحث ولایت فقیه را قبول ندارد چگونه می توان برای او از کلام رهبری حجت آورد؟ یا کسی که به معصومین اعتقاد چندانی ندارد را چگونه می توان با استناد به کلام معصوم به لزوم کمک به مردم فلسطین متقاعد کرد؟ این مشکل در بسیاری از مباحث ما وجود دارد، یعنی اولاً موضوع بحث مشخص نشده است و ثانیاً منابعی که مورد تفاهم دوطرف باشند مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عنوان مثال در جایی که بحث اثبات توحید برای فردی است نمی توان از قرآن یا روایات دلیل آورد بلکه باید به عقل و دلایل عقلی و یا فطری استناد کرد.
در مباحثاتی که طرف مقابل فقط به دنبال محکوم کردن شماست نباید وارد شد. هدف از مباحثه این نیست که وارد مجادله ای بی فایده و عصبی کننده و وقت گیر بشویم، در چنین مباحثاتی معمولاً لجاجت طرف مقابل در نحوه ی مباحثه ی ما نیز تأثیر می گذارد، باید دقت داشت هر جایی که فضای مباحثه از کنترل خارج و به سمت مجادله در حال رفتن است، ابتدا باید فضای بحث را آرام کرد، حسن نیت خود را نشان داد و طرف را به آرامش دعوت نمود و در صورتی که این رفتار مفید نبود یقیناً با بیان این جمله که این بحث فایده ای ندارد می توان از آن کناره گرفت، پیش از آن که فرار از آن به مثابه ی شکست تلقی گردد.
در مباحثاتی که تماشاچی دارد باید بیشتر دقت کرد تا مبادا شبهات را بی پاسخ نگذاریم و به همین منظور باید از تشطت در بحث جلوگیری کرد و در موضوع خاص بحث را انجام داد، به خصوص در جاهایی که تماشاچی ها ممکن است نتیجه ی بحث را در تصمیم گیری های فردی و اجتماعی خود مورد استفاده قرار دهند. در چنین مباحثاتی داشتن تخصص و علم و رعایت اخلاق و آداب مباحثه بسیار مهم است چرا که اهمیت این مباحثات نیز بسیار بیشتر است.
از مباحث مهم در این موضوع استفاده کردن از کلمات و عبارت مثبت به جای منفی است، اگر تا جایی از بحث کسی را قبول داریم، ابتدا به آن قسمت که قبول داریم اشاره کنیم و بعد به قسمت بعد آن بپردازیم، اما اگر همواره صرفاً اختلافات بحث را برجسته و پررنگ کنیم، بحثی ناامید کننده خواهیم داشت، اختلافات حل نمی شود مگر این که پلکانی بسازیم که پله های آن از تفاهمات باشد.
یکی از مسائل مهم در مباحثه این است که نباید روی جمع بندی در بحث آن هم به همان شکل که ما می گوییم اصرار داشت. بسیاری از مباحثات بعداً در ذهن طرفین جمع بندی می شود، اصرار بر جمع بندی سریع باعث می شود که مطالب، فرصت پخته شدن در ذهن را پیدا نکنند.
مباحثات را باید تلطیف کرد، مباحثاتی که خیلی جدی هستند، زودتر به مجادله کشانده می شوند، بحث را باید با شوخی های ظریف، شعر و لطیفه های به جا تلطیف کرد. داشتن یک مباحثه ی خوب با شروع خوب و مراقبه ی مناسب صورت می گیرد، یعنی مدام باید تمام معیارهای فوق مورد مداقه باشند، مدام مواظب باشیم از موضوع بحث، منابع قابل استناد، لحن مناسب و دوستانه و حوزه ی معلومات خارج نشویم.
این مطلب در سایت 8 دی منتشر گردید.
برچسب های مرتبط: سبک زندگی(23)
میهمان عزیز شما ممکن است از سایت دیگری به اینجا لینک شده باشید، در صورت تمایل به صفحه ی اصلی وبلاگ مراجعه نمایید، مطالب وبلاگ به صورت مستمر به روز می شود.