91/6/28
11:6 ع
مدتی است که در واپسین ساعات شب یکشنبه برنامه ی پایش با محوریت موضوعات اقتصادی شروع می شود و تا حدود ساعت 1:30 بامداد روز دوشنبه ادامه می یابد. ماهیت چالشی، تحلیلی و آموزشی این برنامه واقعاً ستودنی است و شاید مدت ها در انتظار چنین برنامه ای بودیم. این برنامه با توجه به مدت کمی که از پخش آن می گذرد حتماً جای زیادی برای پیشرفت دارد.
تا کنون به برخی از قسمت های این برنامه انتقاداتی داشتم و مطالبی را نوشتم که البته با توجه به این که تخصص و سواد اقتصادی چندانی ندارم، فکر نمی کردم مورد استقبال گردانندگان این برنامه قرار گیرد ولی با ملاطفت آقای سیاح تهیه کننده ی گرامی این برنامه به حقیر، مبنی بر پذیرش پیشنهاد و انتقاد در جهت ارتقای برنامه، موارد زیر در این خصوص تقدیم می گردد:
1- به نظر می رسد زمان دیرهنگام برنامه موجب می شود تا علاقمندان این برنامه متحمل زحمت کم خوابی شوند و به غیر از ناراحتی که برای مخاطبان برنامه ایجاد می شود، موجب شده است تا مسئولان نیز به حق یا ناحق، این مسئله را بهانه ای برای پاسخگو یا در دسترس نبودن قرار دهند.
2- تقریباً تمام قسمت های اقتصادی و انتقادی برنامه به دولت و عملکرد وی برمی گردد که البته با توجه به مسئولیت اصلی اجرایی و اقتصادی دولت منطقی است ولی به منظور این که شائبه ی سیاسی بودن به خصوص در فاصله ی یکسال مانده به انتخابات ریاست جمهوری تقویت نشود، بهتر است به تمام ارگان ها و نهادها و قوه هایی که در اقتصاد کشور مؤثرند نیز پرداخته شود، ایشان هم بیایند گزاش بدهند، پاسخگو باشند و برنامه های آینده شان را به مردم بگویند تا دولت نیز بیشتر به پاسخگو بودن و حضور در برنامه ترغیب شود. چه ایرادی دارد شهرداری تهران، رییس مجلس، رییس قوه ی قضاییه و سایر نهادهایی که کار اقتصادی انجام می دهند و یا در اقتصاد کشور موثرند در برنامه حاضر شوند.
3- هنوز راستای سوالات پیامکی برنامه مشخص نیست که در جهت نظرسنجی است و یا سوالات علمی، چرا که وقتی نظرسنجی در جریان است، مجریان برنامه نباید مخاطبان را به سمت خاصی سوق بدهند و اگر سوال علمی و یا فنی باشد راهنمایی مجریان ایراد ندارد. پیشنهاد می شود هر دو رویکرد را برنامه دنبال کند یعنی هم نظرسنجی بگذارد و هم سوالات تخصصی و فنی و علمی (که دارای یک پاسخ صحیح هستند) را مطرح کند.
4- نظرسنجی های برنامه می توانند به مسئولان اقتصادی کشور جهت بدهند و یا موجب اطلاع از وضعیت مشکلات مردم و یا راه های مورد قبول و کم آزار برای مردم گردند، نباید نظرسنجی ها بی هدف و بی فایده دنبال شوند بلکه باید یک خروجی برای آنها مشخص شده باشد. سوالات نظرسنجی باید با دقت طرح شوند و نباید مردم را بین چند پاسخ موازی و صحیح سردرگم کرد بلکه راه حل های موازی باید باهم در حل مشکلات مردم در دستور کار قرار گیرد (مانند سوال این هفته در مورد راه حل بحران ارزی که با کاهش واردات کالاهای لوکس و یا تزریق ارز در بازار انجام شود که هر دو می توانند به صورت موازی انجام گردد و البته راه حل اصلی اصلاح مشکلات اقتصاد کشور مانند ظرفیت پایین جذب غیر مضر نقدینگی است نه کار کردن روی خود ارز، و اصلاً مشکل اصلی ارز تک نرخی و شناور نبودن آن است).
5- برخی میهمان های برنامه خارج از حیطه ی علم خود صحبت می کنند و با توجه به تک مهمان بودن، ایرادات اصلاح نمی شود به عنوان مثال دکتر قدیری ابیانه تمام مشکلات اقتصاد کشور را گردن مردم و کارمندان و کارگران انداخت و اصلاً نقش مشکلات مدیریتی را در اقتصاد کشور و پایین بودن بهره وری نیروی کار نادیده انگاشت و حال این که یک مهمان و کارشناس مناسب می توانست بحث ایشان را به چالش بکشد و یا آقای عسکر اولادی نقش بانک ها را در ارتقای صنعت کشور کاملاً نادیده انگاشت و در واقع صنایع را با وضعیت مطلوب خودش در تجارت مقایسه نمود.
6- پرداختن و نمایش محل و دفتر و اظهارات همکاران کارآفرینان نمونه بی فایده و تا حدی ساختگی به نظر می رسد و اگر اصرار دارید که ادامه یابد حتماً خانه و دفتر و کارگاه قدیمی این افراد را با فیلم یا عکس های قدیمی خودشان هم که شده نشان دهید تا انگیزه ای برای سایر کارآفرینان شود.
7- از میهمانان برنامه بخواهید از کالای خودشان و کالاهای دیگر ایرانی در همان صنف تعریف کنند تا مصرف کالاهی خارجی در کشور کمتر شود و این که اصلاً اسم برند محصول خود را نبرند چه فایده ای دارد.
8- برنامه باید در مورد شکست ها نیز حساس باشد، چرا که همه ی کسانی که وارد عرصه ی تولید شدند موفق نبودند و بسیاری نیز شکست خورده اند، پس تشویق همه به این عرصه موجب ضربه به اقتصاد و خانواده ها می گردد، بلکه باید به صورت کاملاً علمی و اصولی مسئله بیان شود تا افراد یادگیرند که چگونه باید ظرفیت خود را بشناسند، درجه ی ریسک ها را چگونه کاهش دهند، نحوه شناسایی صنایع پرخطر را تحت تعلیم قرار دهند. ضمناً این برنامه می تواند چگونگی نجات صنایع در حال ورشکستگی را آموزش دهد و از تجارب موفقان این عرصه استفاده کند. اقتصاد مقاومتی می تواند در صنایع مفاهیم جالبی داشته باشد مانند پرهیز از تک محصولی بودن، به روز بودن، یافتن بازارهای متعدد و جایگزین، اصالت دادن به بازاریابی و....
9- در قسمت کارآفرینان نمونه، این برنامه می تواند در کنار معرفی افراد به گروه های موفق مانند تعاونی ها و شرکت های سهامی نیز اشاره کند. مطمئناً ضعف کارگروهی در کشور از مشکلات عمده در اقتصاد ماست. این برنامه می تواند آفات کارهای گروهی و نحوه ی اصلاح و رفع این آفات را بیان کند.
10- آیتم های برنامه بعضاً طولانی بوده و موجب می شوند مخاطب خسته شود، به خصوص که هنوز جایگاهی برای طنز، مباحثه و مناظره در برنامه ایجاد نشده است.
11- ارائه ی آمارهای هفته به هفته و ماه به ماه در خصوص تورم، نقدینگی، نمودارها و ... می تواند به صورت جدی تر در برنامه طرح و مورد تحلیل قرار گیرد، یقیناً پرداخت دقیق به ارتباط این شاخص ها می تواند تحلیل های بسیار دقیقی از وضعیت اقتصادی کشور در جهت حل و پیش بینی شرایط آینده ایفا نماید.
12- برخی سیاسیون در کشور عادت کرده اند که سخنان اقتصادی بگویند بدون این که هیچ اطلاع و سوادی در این خصوص داشته باشند و معمولاً این اظهارات موجب تشنج در اقتصاد و بهره برداری های سیاسی می شود که بسیاری از این اظهارات تهمت و یا سخن غیر مسئولانه محسوب می شود، به نظر می رسد پرداخت به این سخنان و نوشته ها، به خصوص با بکارگیری کاریکاتور یا کلیپ طنز و یا تماس تلفنی می تواند در کنترل این وضعیت، مطلوب باشد.
13- ماهیت چالشی و نقادانه ی برنامه نباید موجب شود کارهای خوب هرچند وظایف، مغفول بمانند، باید به فعالیت های مثبت نیز پرداخت و مدیران دولتی نمونه را نیز دعوت نمود.
14- پرداختن به بسیاری از مسائل از جنبه ی اقتصادی می تواند در دستور کار برنامه باشد مثلاً نقش توریسم و یا ورزش در اقتصاد کشور و میزان ارزش افزوده و درآمدی که برای کشور ایجاد می کنند یا میزان ریسک پذیری در آنها و یا زمان بازگشت سرمایه و ...، این موارد می تواند موجب جلوگیری از ندانم کاری ها یا جهت دهی به مسئولان کشور گردد تا مثلاً با مقایسه تیم های فوتبال دولتی و خصوصی و کشورهایی که تیم های شان دولتی است و کشورهایی که تیم داری خصوصی دارند به این نتیجه برسند که تیم داری دولتی فوتبال جز ضرر برای اقتصاد و البته ورزش ثمری ندارد و البته این موارد می توانند در نظرسنجی قرار گیرند تا مشخص شود مردم به تیم داری دولتی با این هزینه های گزاف و بدون بازگشت سرمایه علاقه ای دارند یا نه!! یقیناً نظرسنجی برنامه ای مانند 90 در این خصوص با توجه به این که تنها مخاطبان این برنامه فوتبالی هستند نمی توان مقبول باشد.
15- ارزیابی های مختلفی در کشور چه در ادارات و چه در صنایع و خدمات و ... انجام می شود که هر یک مبتنی بر شاخص های خاصی هستند که معمولاً خود آن مراجع برای خودشان تعریف کرده اند. به عنوان مثال اداره، بانک و یا وزارتخانه هایی به عنوان برتر انتخاب می شوند ولی وقتی داخل شان قدم می گذاریم بر بی دلیل بودن این عناوین آگاه می شویم و این یعنی شاخص های موجود در اقتصاد کشور ایراد دارند.
16- تناقض های آمار و اطلاعات در کشور موجب سیاسی کاری، بی برنامگی و غیرقابل پایش بودن اقتصاد می گردند که شناساندن این تناقض ها می تواند در جهت اصلاح وضعیت داده ها و اطلاعات کشور مفید باشد به عنوان مثال هر بخش و هر وزارت خانه بخش هایی دارد که مسئول تجمیع اطلاعات و داده های سیستم هستند ولی با ورود به آنها به ساختگی بودن اعداد و ارقام و غیر واقعی بودن آنها پی می بریم که این مسئله می تواند مورد اهتمام برنامه باشد.
17- گذاشتن یک بخش برای معرفی انواع مفاسد اقتصادی و دلایل ورود افراد به این مفاسد و یا حفره های قانونی موجود که ممکن است بسیاری ناخواسته با آنها درگیر شده باشند می تواند موجب کارآمدی و کمک به کاهش مفاسد اقتصادی کشور و ارتقای سلامت اقتصای گردد.
18- بانک ها به عنوان یکی از مهمترین ارکان اقتصاد کشور باید مورد بررسی و تحلیل باشند و مشخص باشد که چه جایگاهی دارند و چه جایگاهی باید داشته باشند. مطمئناً کمک به اصلاح مشکلات بانکی در کشور نقش به سزایی در اصلاح مشکلات صنایع، کارآفرینی، درآمد ملی، کاهش نقدینگی، صادرات، تولید و ..... دارد.
19- مناظره ها و مباحثه هایی که بین نمایندگان مجلس منتقد دولت و مدافع دولت صورت می گیرد می تواند تا حدی خلاء حضور مسئولان دولتی را در برنامه پر کند و یا لااقل مسئولان دولتی مجبور شوند خودشان برای دفاع از خودشان به برنامه تشریف بیاورند.
20- در انتها به نظر می رسد تقویت گروه اقتصادی و هنری برنامه می تواند در ارائه ی برنامه ای علمی تر و مفیدتر بسیار مؤثر باشد و بر تنوع و پویایی برنامه بیفزاید.
مطالب مرتبط:
اشتباه دیگری در پایش
برنامه پایش و اشتباه قدیری ابیانه
تیم اقتصادی دولت چرا ساکتند؟
میهمان عزیز شما ممکن است از سایت دیگری به اینجا لینک شده باشید، در صورت تمایل به صفحه ی اصلی وبلاگ مراجعه نمایید، مطالب وبلاگ به صورت مستمر به روز می شود.