پس از اجرای برجام و پیامهای علنی و غیرعلنی آمریکا برای کشورهای خارجی و شرکتهایشان مبنی بر خطرناک بودن تعامل با ایران، دیپلمات های ما تلاش کردند تا آمریکا را مجاب کنند، پیامهای مثبت برای تعامل با ایران ارسال کنند. این مسئله طی چند دیدار از سوی مذاکره کنندگان هسته ای دنبال شد که اگر چه بعضا مسئولان آمریکایی در اظهارات شفاهی خود مواضعی گرفتند لیکن همان ها نیز آن قدر دوپهلو بود که هرگز نتوانست نیاز ایران را تأمین نماید.

تا این که اخیرا آقای ظریف اذعان کرد ما برای کشورهای دیگر از آمریکا نامه های آرامش بخش میگیریم تا برای تعامل با ایران احساس امنیت کنند! ولی از آنجا که آمریکا به مصداق گربه ای است که هرگز برای رضای خدا موش نمیگیرد و در هر کاری دنبال امتیازگیریهای جدید است و حتی در هر مرحله از تمدید مذاکرات هسته ای نیز امتیازات جدیدی گرفته و مذاکره کنندگان ما را به تنازل بیشتر واداشته است، چند سوال ایجاد میشود:

• آیا آمریکا برای دادن نامه های آرامش بخش به ظریف، امتیاز جدیدی از ایران مطالبه نکرده است؟! اگر این نامه ها بدون امتیازدهی هست، چرا یک نامه آرامش بخش کلی برای همه کشورها صادر نمیشود؟!

• آیا کشورهای دیگر به صرف نامه آرامش بخش ، آن را به منزله تضمین حساب میکنند؟! اگر به صرف آرامش بخشی باشد که قبلاً هم جان کری عبارات آرامش بخشی را در کنار تهدیدهای ضمنی بکار گرفته بود، مگر آنها مفید واقع شد؟!

• آیا بهتر نبود همانطوری که رهبری در منشور مشروط برجام شرط کردند، از اوباما #ضمانت_کتبی برای رفع تحریم ها میگرفتند و به صرف دستورات اجرایی اوباما برای برجام اکتفا نمیکردند؟!

• آیا اگر این نظر رهبری که از مذاکره کنندگان خواستند تا عباراتی مانند باقی ماندن ساختار تحریمها به منزله نقض برجام تلقی گردد، جدی گرفته میشد و به طرفهای آمریکایی نیز ابلاغ میشد، آمریکایی ها میتوانستند اذهان بقیه کشورها را با چنین عباراتی، نسبت به تعامل با ایران تخریب کنند؟!

• و سوال دیگر این که آیا زمانی که وزیر امور خارجه باید بگذارد و یک به یک برود و نامه آرامش بخش بگیرد (که کارآیی چندانی هم احتمالا ندارد) و به سایر کشورها بدهد این با عزتملی، عرف دیپلماسی قابل انطباق است؟!

برخی از گروه های اصلاح طلب 6 ماه برای تحقق برجام را کم دانستند و نوشتند:

مملکت ما جاییه که 37 سال انتظار برای تحقق مطالبات از انقلاب کمه، 6 ماه برای تحقق برجام ، زیاد.

که در پاسخ می گویم:

1- مطالبات ما از انقلاب باوجود تمام پیشرفت هایی که در حوزه های مختلف اجتماعی، علمی، اقتصادی، عمرانی، نظامی و... انجام شده، هرگز تمام شدنی نیست، چرا که اساساً مطالبات اصلی ما از انقلاب از جنس آرمانهایی مانند حاکمیت کامل اسلام، استقلال، آزادی، عدالت، اخلاق و... است و این آرمانها مانند خط مشی هر سازمانی، هرگز به صورت قابل دستیابی نیستند بلکه تنها می توان و باید به آنها هرچه بیشتر نزدیک شد.

2- آرمانها و مطالبات ما از انقلاب، تنها با ایمان، تلاش، برنامه و استقامت قابل دستیابی هستند ولی برخی که اهل اینها نبودند، گفتند یک شبه می توان با کمی تنازل از آرمانها و تعامل با دشمن و تحقق برجام ، داروی حل مشکلات را از خودشان گرفت! ایشان سالها دراین کشور در مقاطع مختلف قدرت یافتند و هر بار هم با ناروی دشمن به زمین خوردند.

3- آنان که عمر انقلاب را با عمر برجام مقایسه میکنند گویا متوجه نیستند انقلاب را نمی توان با برجامی که یک توافق مکتوب و مشخص بود، مقایسه کنند، توافقی که در آن، از بخشی از حقوق مان با پذیرش بازرسی های سختگیرانه و محدودیت های بلندمدت هسته ای صرف نظر کردیم تا بخشی از حقوق مان که رفع تحریم های ظالمانه هست را در روز اجرای توافق دریافت کنیم، اما آنچیزی که رخ داده این است که الان از هر دو بخش از حقوقمان مانده ایم.

4- آنان که بیش از دو سال مذاکره و 6 ماه اجرای برجام را کوتاه میدانند، بدانند که نظام برای درمان ایشان که به صورت دوره ای دچار نسیان می شوند و ده ها سال استثمار، استبداد، کودتا، جنگ، تحریم، ترور، تهدید، بدعهدی و خصومت دشمنان را فراموش میکنند، بارها مجبور شده تا مراحل درمان را طی کند تا شاید برای همیشه عبرت بگیرند و دل از دشمن بکنند و حال این که اگر این تزلزل ها و تردیدها در مسیر انقلاب نبود و بر توان داخلی کشور تکیه می شد، مسلماً امروز فرسنگ ها از آنجایی که امروز در آنیم جلوتر بودیم.

آنچه که از مناظره تلویزیونی آقایان ناصر هادیان و مهدی محمدی، مشاوران تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی هسته ای، درباره بررسی شرایط اجرای برجام در سالگرد برجام و 6 ماه پس از اجرای آن قابل جمع بندی بود تقدیم می گردد:

• حتی ناصر هادیان، مشاور تیم هسته ای دولت یازدهم هم اذعان دارد که علی رغم امتیازات سنگینی که داده ایم ولی اقدامات دو طرف متناظر نبود که این مسئله باعث شد تا ما در سالگرد برجام هنوز منتظر اجرای تعهدات طرف مقابل باشیم.
• اکثر قریب به اتفاق بانک های بزرگ اروپایی و حتی آسیایی حاضر به همکاری با ما نیستند و به همین دلیل حتی همان معدود قراردادهایی که بعد از برجام بسته شده است به دلیل عدم امکان تأمین مالی ناکام مانده اند.
• اکثر پولهای بلوکه شده ایران در عمل قابل برداشت نیستند و حتی قادر به برداشت پول نفت هایی که قبلا فروختیم و الان می فروشیم هم نیستیم و احتمالا به مانند گذشته به تهاترو دریافت کالا به جای پول ناچار خواهیم شد!
• در عین حال که حامیان برجام می گویند کشور از حالت امنیتی خارج شده است اما می گویند دربرابر افزایش تحریم، کارشکنی جدید و بازرسی های نامتعارف نباید هیچ واکنشی نشان داد که دوباره شرایط امنیتی گردد! و این یعنی مردن از ترس مرگ!
• اگر مخالفان برجام در آمریکا به قدرت برسند، با تشدید فشار علیه ایران،‌ می کوشند ما را در موقعیت نقض برجام قرار دهند و آقای هادیان می گوید دربرابر هر بدعهدی یا کارشکنی احتمالی شان، ما نباید برجام را نقض کنیم!
• هم موافق و هم مخالف برجام، گزینه جنگ را گزینه ای با احتمال پایین یا غیر محتمل می دانستند و می دانند و طرح آن را به عنوان یک تهدید برای جبران عدم توانایی در استفاده از خود جنگ تلقی می کنند.
• عملکرد ما در برجام باعث شده است که آمریکا سیاست تحریم را مؤثر بشناسد و همین تجربه را در مورد سایر کشورها از جمله روسیه بکار گیرد.
• حتی مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای دولت یازدهم هم اذعان دارد که آمریکا تحریم هایش را از موضوع هسته ای به سایر بهانه ها مانند موشکی و حقوق بشری و تروریسم و … سوق داده و بیشتر هم خواهد داد.
• مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای دولت یازدهم می گوید لازم است تا یک کمیته ملی فراجناحی برای مدیریت این شرایط تشکیل شود و جالب این که در زمانی که مذاکره کنندگان ما مست غرور ژنو، لوزان و وین بودند، انتقادات را با توهین مواجه می کردند و در سالگرد برجام که ناکامی آن اثبات شده است، سهیم کردن دیگران در آن پیشنهاد می گردد! که با این وجود بازهم جلوی ضرر را هر وقت بگیریم منفعت است.
• هر دو مشاور تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی هسته ای اذعان دارند که برای خروج از وضعیت فعلی چاره ای جز در هم شکستن نظام محاسباتی آمریکا وجود ندارد و نباید گذاشت این تصور که در ذهن ایشان درباره شیوه امتیازگیری از ایران در سایه تحریم و فشار شکل گرفته است تثبیت شود، هر چند مشاور تیم سابق هسته ای این مسئله را خیلی مشکل می داند.
• مهدی محمدی نیت اصلی ما از مذاکره را رفع تحریم می داند که البته محقق نشده است ولی ناصر هادیان می گوید رفع تحریم تنها یکی از اهداف بود و هدف دیگر دور شدن از شرایط امنیتی و جنگ بود، هرچند که همین آقای هادیان در مواردی اذعان داشت که طرف مقابل به واسطه عدم امید به گزینه جنگ به مذاکره روی آورد!
• آقای محمدی می گوید روند مذاکرات در دوره قبل به سمتی بود که طرف مقابل به واسطه ناامید شدن از تأثیرگذاری تحریم حاضر شده بود تا حقوق هسته ای ایران را به رسمیت بشناسد و حتی عمان را برای این امر واسطه نمود تا مذاکرت مستقیم انجام شود اما با حضور دولت جدید و پالسی که از تأثیر گذاری تحریم ارسال کرد و شعار «هر توافقی بهتر از توافق نکردن است!»، عملا به تأثیرگذاری تحریم ها امیدوار شد و این تشدید وابستگی به آن ها از پیامدهایی بود که در سالگرد برجام به وضوح قابل مشاهده است.
• حتی آقای هادیان هم اذعان دارد که تخلفات طرف مقابل از اجرای تعهداتش در برجام این قدر زیاد هست که نیاز به اعتراض و پیگیری این بدعهدی ها و کارشکنی ها وجود دارد. مسلما این اعتراضات به عنوان سند می توانند نشان دهند که این طرف مقابل بوده که برجام را نقض کرده است و از این جهت کار طرف های مقابل برای ایجاد اجماع مجدد علیه ایران کمی با چالش مواجه شود.

در حالی که اکنون همگان از ابعاد امنیتی و منطقه‌ای تعهد دولت به کارگروه اقدام مالی اطلاع دارند و خیلی از نمایندگان هم نسبت به این تعهد انتقاد کرده‌اند ولی سوال جدی این است که چرا نمایندگان نسبت به عدم رعایت اصل 77 قانون اساسی ساکتند؟!

اصل 77 قانون اساسی: "عهدنامه‌ها، مقاوله نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد."

دقیقا به همان دلیل که برجام به مجوز مجلس و مصوبه شورای عالی امنیت ملی و امضای رهبری نیاز داشت، این تعهد نیز به طی این مراحل و اخذ این مجوزها نیاز داشته است و دولت بدون طی این مراحل آن هم با انجام مذاکرات غیرهسته‌ای که از سوی مقام معظم رهبری ممنوع اعلام شده بود به این تعهد تن داده است تا حیثیت از دست رفته برجام هسته‌ای را با برجام بانکی- منطقه‌ای و دادن تعهدات جدید احیا کند!

تعهد دولت به کارگروه اقدام مالی نه تنها تمام سیستم بانکی ما را تحت نظارت آمریکا می‌برد و این از لحاظ امنیتی برای کشوری که همواره در معرض تحریم قرار دارد خطرناک است بلکه دست ایران را در پیشبرد سیاست‌های منطقه ای و حتی تامین بودجه سپاه که از سوی شیطان بزرگ، گروهی تروریستی معرفی می‌شود هم دچار مشکل می‌شود و این یعنی امنیت ایران ومنطقه به واسطه محدودیت سپاه و تقویت توان دفاعی به خصوص باتوجه به حضور تکفیری ها، آمریکا و سایر جریانات معارض در منطقه دچار مشکل می‌شود!

تلختر این که تعهد دولت به کارگروه اقدام مالی در شرایطی بوده است که باتوجه به کارشکنی‌های آمریکا در اجرای تعهداتش در برجام هسته‌ای، این ایشان بودند که باید تعهد می‌دادند و جبران کنند نه این که دولت ما دوباره تعهدات سنگین به طرف عهدشکن بدهد! که این تعهد نمی‌تواند در جهت حفظ عزت،، اعتبار، امنیت و منافع ملی ایران تلقی گردد و از این لحاظ سکوت مجلس قابل توجیه به نظر نمی‌رسد.

در پاسخ به این انتقاد هاشمی رفسنجانی به منتقدان برجام:

“اگر دولت لیست دستاوردهای برجام را منتشر کند پیش خانواده شرمنده می‌شوید!!”

آقای هاشمی! مگر ظریف، عراقچی، صالحی و سیف خودشان از خانواده دولت و آشپزان برجام نبوده اند؟! و آیا اگر قرار باشد لیستی از دستاوردهای برجام منتشر شود، همین‌ها نباید آن را تهیه و منتشر کنند؟! خب ایشان که در تشریح دستاوردهای برجام مکررا از کارشکنی‌های طرف مقابل در برجام سخن گفته اند و دستاوردهایش را تا حد تقریبا هیچ معرفی کرده اند!! و یا نکند قرار است یک لیست به سفارش حاج آقا و برای استعمال داخلی تهیه شود و به خورد مردم داده شود!؟

آقای هاشمی، به جای اینکه در فکر شرمنده کردن منتقدان برجام در برابر خانواده هایشان باشید، به فکر درآوردن مردان این سرزمین از شرمندگی دربرابر خانواده‌هایشان باشید، شرمندگی که پس از گذشت 3 سال از عمر دولت به اصطلاح تدبیر و امید! و 4 ماه از اجرای برجام و رفع تحریمها!! و با وجود تمام لبخندها، مصافحه ها و تماسهای مکرر با دشمن این مردم، همچنان در سیمای شان رسوب کرده است.

آقای هاشمی! شما که برجام را خورشید تابان، ابر شتابان و نعمت بزرگ میشناسید و منتقدانش را فاقد غیرت دینی و عزت ملی میدانید، چرا تا کنون این لیست دستاوردهای برجام را برای شکرگزاری بیشتر مردم و لال کردن منتقدان منتشر نکردید؟! و یا نکند این لیست هم مانند توافقات پژو، ایرباس، IPC نفتی، نرخ رشد اقتصادی، میزان نقدینگی و… محرمانه و غیر قابل انتشارند!!

آقای هاشمی! بنا به دیدگاه ها و اظهارات دوستانتان روحانی، کروبی و موسوی، انتشار یک تعداد مار و نمودار به اسم آمار موفقیت و لیست دستاورد چه لطفی دارد وقتی جیب مردم روز به روز نحیفتر و سفره شان فقیرتر میشود؟!

آقای هاشمی! کسی با مذاکره و توافق مخالف نبوده و نیست، ولی این که امتیازات ما واقعی و مو به مو طبق برجام روی زمین انجام شده باشد ولی امتیازات طرف مقابل روی کاغذ مانده باشد و توافقات بانکها و موسسات بزرگ دنیا از ترس تهدیدهای آمریکا، جریمه شدن و بازگشت تحریمها، همچنان به قرارداد منجر نشود و شما برای اثبات بزرگی برجام تنها به دو امتیاز موهوم به نام جلوگیری از جنگ احتمالی و ممانعت از نفروختن احتمالی نفت، بسنده کنید، نمیتواند قانع کننده و به قول شما مایه شرمندگی خانواده منتقدان باشد.

خانواده‌های منتقدان برجام از این که می‌بینند هشدارهای منتقدان درباره نقاط ضعف برجام و بدعهدی طرف مقابل بر حق بوده است، به بصیرت و شجاعت منتقدان برجام افتخار میکنند و آنچه مایه شرمندگی ایشان است داشتن مسئولان بی خیال و سهل اندیش است که تذکرات دلسوزانه را مبنایی برای رفع نقایص برجام قرار ندادند و مدام مرتکب توهین و تهمت به منتقدان دلسوز برجام شدند.

هاشمی رفسنجانی:
«مخالفان برجام دلیل قانع کننده ای برای مخالفت ها ارائه نمیکنند، در حالی که بیشترین استفاده را در این شرایط رژیم صهیونیستی میبرد.»

دلیل انتقادات به برجام مشخص است، بخشی به عدم تنظیم متوازن و صحیح برجام و جدی نگرفتن تذکرات در آن خصوص مربوط است که باعث شد تا امتیازات نقد، زیاد و غیر قابل برگشتی بدهیم و به امتیازات کم، نسیه و با قابلیت بازگشت (ظرف یک ماه) دلخوش کنیم، و بخشی دیگر از انتقادات به برجام این است که از همین امتیازات هم به دلیل کارشکنی ها و بدعهدی های طرف مقابل بهره مند نشده ایم و عملا به دلیل عدم اخذ ضمانتهای لازم و انجام نشدن گام به گام تعهدات دوطرف، عملاً امکان پیگیری لازم یا ابزار فشار برای الزام برای متعهد ماندن طرف مقابل به برجام هم تعبیه نشده است. حالا این که آقای هاشمی این انتقادات را بدون مبنا و دلیل میدانند جای تعجب دارد! این که ایشان بدون در نظر گرفتن آنچه که باید در برجام به دست می آوردیم فقط میگویند اگر برجام نمیشد ما احتمالا! درگیر جنگ میشدیم و یا احتمالا! نمی توانستیم نفت بفروشیم دلیل مناسب و قانع کننده ای نیست که از عدم پایبندی طرف مقابل به برجام و از دست رفتن حقوقمان گلایه نداشته باشیم و نخواهیم وی را به انجام تعهداتش مجبور کنیم.

بحث دیگر استناد هاشمی به این است که رژیم صهیونیستی از تضعیف برجام منتفع میشود در صورتی که این ادعا فاقد هرگونه ارائه مستندات و دلیل قانع کننده ای صورت گرفته است. کاش آقای هاشمی جواب میدادند که اکنون چه کسی از بدعهدی ها و کارشکنی های طرف مقابل در برجام منتفع شده است؟! چه کسانی در این میان ضرر کرده اند؟! آیا جز این است که کارشکنی های طرف مقابل در اجرای برجام همگی اول به نفع رژیم صهیونیستی بوده است؟! آیا سکوت امثال هاشمی در برابر این انتفاع رژیم صهیونیستی، حکیمانه و عزتمندانه است؟! مسلما اگر آقای هاشمی میخواهد به رژیم صهیونیستی نفعی نرساند باید حقوق ما در برجام را مجدانه پیگیری کند، نه این که از این پیگیری استنکاف نماید و از منتقدان هم گلایه کند!

با توجه به انتقاداتی که به برجام و بدعهدی طرف مقابل و قصور دولت در الزام طرف مقابل وارد کردیم، برخی حامیان دولت این نقدها را زیر سوال میبرند، غیر دلسوزانه میخوانند و راهکار و راه حل برجام میطلبند که در پاسخ به ایشان میگوییم:

1- راهکار را از همان کسانی بخواهید که بجای رعایت خط قرمز همزمانی تعهدات طرفین، اول به صورت تمام و کمال و نقدی تعهدات سنگین و زیرساختی ما را انجام دادند و حالا سهل اندیشانه منتظر تحقق وعده های نسیه طرف مقابلند، بروید از کسانی که همه چیز را نقد دادند و به تعهدات نسیه دلخوش کردند و بابت همان جشن گرفتند و پای کوفتند و منتقدان را به هزار توهین نواختند بپرسید که اینک چگونه میخواهند طرف مقابل را مکلف به اجرای تعهداتشان کنند؟! بروید از کسانی که با هزار ادا و اطوار خودشان را برتر از رعایت خطوط قرمز مهم رهبری فرض کردند و نه تضمین جدی از رئیس جمهور آمریکا گرفتند و نه همزمانی تعهدات را رعایت کردند بپرسید، حالا چه میتوانند کنند جز التماس و مذاکره روی مذاکره، برای اجرای نیم بند تعهدات طرف مقابل در برجام؟!

2- البته همین الان هم ضمن هشدار به نقض برجام به طرف مقابل میتوانند با تعیین ضرب الاجل برای ترک برجام، طرف مقابل را واقعا تحت فشار بگذارند تا شاید از این خسارت محض در اجرای یک طرفه تعهداتمان در برجام کاسته گردد، حالا که به قول سیف برجام تقریبا هیچ عایدی برای ایران نداشته است و طرف مقابل هم به خط کارشکنی و تحریم های جدید و برداشت از دارایی های ما ادامه میدهد، چرا ما باید به اجرای تعهدات سنگین مان در هسته ای و مجوز برای بازرسی از اماکن نظامی و امنیتی ادامه دهیم؟!

درحالی که آلن ایر، سخنگوی کاخ سفید اظهارات دکتر سیف، ظریف، عراقچی، صالحی و سایر مسؤولان ایرانی مبنی بر بدعهدی و کارشکنی آمریکایی ها را رد کرده است، نگاهی به کارشکنی های آمریکا در اجرای برجام می کنیم:

1- در گام اول این سوال ایجاد میشود که این اظهارات سخنگوی شیطان بزرگ را چگونه می توان با سخنان اخیر جک لو، وزیر خزانه داری آمریکا جمع کرد که گفته بود:

«ما این نکته را هم در مراوده بین دولت ها و هم برای مؤسسات مالی در سراسر دنیا روشن کردیم. ایران برای تجارت با چالش های بسیاری روبرو است که برخی از آنها به شیوه های تجارتی خود ایران مربوط است و برخی هم به سایر فعالیت های ایران در خارج از حوزه هسته ای ارتباط پیدا می کند؛ جایی که ایرانی ها به حمایت از تروریسم، بر هم زدن ثبات منطقه و آزمایش های موشکیِ مغایر با هنجارها روی آورده اند و در زمینه حقوق بشر در کشورشان مشکل دارند.»

آیا این اظهارات به معنی تهدید سایر کشورها و مؤسسات مالی و اقتصادی دنیا برای ایجاد هر گونه تعامل اقتصادی با ایران نیست؟! مسلما همان طوری که مقامات اروپایی و مسئولان آمریکایی بارها به صورت شفاف و تلویحی بیان کرده اند،‌ ایشان کشورها و شرکتهای خارجی را در قبال روابط موثر و مفید با ایران می ترسانند به نحوی که ایران (به استناد گزارش رویترز)، حتی برای تأمین تانکرهای حمل نفت با مشکلات بانکی و مالی و بیمه ای مواجه است.

2- بحث دیگر این که طبق اظهار نظر نشریه  فارلین پارسی، اگر چه متن برجام صریح و دقیق نیست اما آمریکا به صورت تلویحی معاملات دلاری با ایران را پذیرفته است و از سوی دیگر عدم پذیرش عملی این مسئله از سوی آمریکا در واقع ممانعت از تحقق سایر بندهای برجام مانند حق دسترسی به دارایی های بلوکه شده ما تلقی میشود که در این خصوص نیز به نظر میرسد آمریکا اگر هرچه زودتر این امکان را فراهم نسازد، به کارشکنی خود در این خصوص ادامه داده است.

3- یکی دیگر از کارشکنی های آمریکا را می توان درخصوص قرارداد هواپیما با ایرباس مشاهده نمود که علی رغم گذشت 80 روز از توافق ایران و ایرباس و باوجود تصریح حق ایران برای خرید هواپیما در برجام، اما آمریکا همچنان با سوءاستفاده از تحریمهای اولیه، مجوز معامله با ایران را به ایرباس نداده است و این در حالی است که خیلی سریع به بوئینگ مجوز مذاکره با ایران را داد به نحوی که به اذعان بسیاری از کارشناسان، تأخیر در صدور مجوز برای خرید هواپیما از ایرباس،‌ به نوعی گرو کشی از ایران است تا ایران تعدادی هواپیما نیز از بوئینگ آمریکایی بخرد که این خواسته حتما سوءاستفاده از برجام و خارج از چارچوبهای مدون در آن است.

4- و این ها که ذکر شد شمه ای از بدعهدی های صریح آمریکا در قبال برجام است و گرنه موارد دیگری به لحاظ نقض روح برجام و یا منشور رهبری در اجرای برجام از سوی آمریکا رخ داده که دولت ایران مکلف به واکنش بوده است از جمله استفاده از بهانه های دیگری مانند موشکی و حقوق بشری و تروریسم و سایبری و … که اگر دولت جلوی این تحریمهای جدید را نگیرد، به مرور می توانند همه تحریمهای هسته ای که بعضا هنوز مرتفع نشده اند را نیز برگردانند.