95/9/30
8:36 ع
تمدید تحریم ISA باعث شد تا رئیس جمهور، وزیر امور خارجه را مأمور نماید تا مراحل اعتراض به نقض برجام را دنبال کند که برخی مسئولان این دستور را اشتباه، بی فایده و به ضرر کشور معرفی کردند که در پاسخ به این بزرگواران عرض میکنم:
1- چه بخواهیم و چه نخواهیم، هم کفه و هم زمان اجرای تعهدات به ضرر ما نوشته شده است و هم مکانیزم نظارت بر اجرای آنها به نفع ما نیست. در واقع مکانیزمی جز همین کمیسیون حل اختلاف برای ما تعبیه نشده در صورتی که برای طرف مقابل، شرایط بسیار متفاوت است، چرا که آژانس اجرای تعهدات هسته ای ما که غالباً به صورت نقد و به صورت پیشدستانه انجام شد را تحت نظارت دارد و به عنوان یک نهاد به اصطلاح بی طرف، میتواند به هر بهانه ای ما را ناقض برجام بشناساند، در صورتی که برای نقضهای طرف مقابل، این ماییم که باید مورد نقض را آن هم در کمیسیونی که ترکیب و مکانیزمش کاملا به ضرر ماست، اثبات کنیم! و اگر طرف مقابل نخواست این نقضها را نقض بداند، کنار کشیدن ما از برجام، به منزله نقض برجام از طرف ما تلقی شده و موجب بازگشت همان معدود تحریمهای رفع شده خواهد شد و ما در موقعیتی قرار خواهیم گرفت که هم برگ برنده های هسته ایمان را از دست داده ایم و دوباره برای آنها چند سال هزینه بدهیم و هم با بازگشت قطعنامه ها مواجه خواهیم شد!
2- از سوی دیگر، برجام راه واکنش متقابل دیگر را هم تقریبا به روی ما بسته است، یعنی برعکس خاصیت برجام برای طرف مقابل که برایشان راهکارهای زیادی برای خنثی کردن برجام آن هم بدون نقض صریح برجام قائل شده، برای ایران طوری سختگیرانه نوشته شده است که امکان فشاری که بدون نقض کردن برجام، منافع طرف مقابل از برجام را تحت الشعاع بگذارد به حداقل میرساند، این شده است که اکنون آمریکا میتواند با تحمیل تحریمهای جدید به هر بهنه ای و تمدید تحریمهای منقضی شده قدیمی و ترساندن کشورهای دیگر برای معامله با ما، برجام را برای ما در حد خسارت محض نگه دارد ولی ما پس از بتن ریزی ها و اوراق کردنها و اکسید کردنها و خارج کردنها، نهایت کارهایی که میتوانیم بکنیم، فشار ایمیلی و چیزی مثل همین تحقیق و بررسی درباره پیشران هسته ای باقی میماند که در این چند روز هم کاملا مشخص شده که فاقد بازدارندگی لازم در برابر نقضهای برجام از سوی طرف مقابل است.
3- امروز کاملاً مشخص است که آمریکا درپی افزایش تحریمها به بهانه های متنوع و واهی است و برجام حتی نتوانست جلوی تمدید تحریم ISA که بخشهایی از آن هسته ای است را بگیرد. لذا پیشنهاد میگردد:
الف- به وضوح و با صراحت نشان دهیم که ذلت اجرای یک طرفه تعهدات سنگین هسته ای و پذیرش نظارتهای آن را با وجود کارشکنیها، بدعهدیها، وضع تحریمهای جدید و باج خواهی های بیشتر نخواهیم پذیرفت و این به موضع گیریهای مستحکمتر دولتمردان درباره نترسیدن از بازگشتن به شرایط قبل از برجام نیاز دارد، باید توجه داشت که تکیه بیش از حد مسئولان کشور بر برجام، باعث شده آنها برجام را یک اهرم فشار و نقطه ضعف دولت بشناسند که این رویه باید هر چه سریعتر اصلاح شود.
ب- تمام سعی خود را بکنیم که همین مسیر اعتراض به نقض برجام مندرج در اثر (تمدید تحریم ISA) در متن برجام را به درستی و قاطعانه طی کنیم و از این نترسیم که احتمالا ورود به این مسیر در نهایت منجر به بازگشت قطعنامه ها خواهد شد و این احتمال را هم بدهیم که شدت عمل ما موجب شود آنها نیز کمی برای حفظ این توافق که به قول خودشان موجب امنیت خاطرشان شده است، تلاش کنند که عدم چنین حسی باعث شده است برجام مثل یک رابطه یک طرفه موجب درد سر ما گردد.
ج- بالاخره باید پذیرفت که راه رفع تحریمها، عقب نشینی همه جانبه از مواضع و منافع انقلاب نیست، بلکه این است که زهر تحریمها با اقدام و عمل در حوزه اقتصاد مقاومتی گرفته شود تا از جذابیت اعمال تحریم در نظر دشمن کاسته شود. باید بپذیریم که چاره ای جز تکیه بر توان داخلی، نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده، منابع خدادادی گسترده، توان علمی بالا، ظرفیت قابل احیا و ارتقا در تولید و خودکفایی (به خصوص در حوزه محصولات استراتژیک) نداریم. این تنها راهی است که دشمن را از کارآمد دانستن تحریمها و استفاده بیمارگونه از این اهرم ناامید و منصرف میکند.
95/9/14
7:10 ع
آقای ظریف، وزیر امور خارجه ایران و مسئول تیم مذاکره کننده هسته ای! شما در حالی که طرح تمدید تحریم ISA (داماتو) در حال نهایی شدن است گفته اید:
«تمدید تحریمها ضد ایران از نظر جامعه بین‌المللی بی‌اعتباری دولت آمریکا را نشان می‌دهد. همانطور که در گذشته مقامات آمریکایی موظف بودند اجرای تحریمها را متوقف کنند، اکنون هم اجرا متوقف است و شرایط برای کشورهای ثالث تفاوتی ندارد. کاری که کنگره آمریکا کرده است در صورتی که به امضای رئیس‌جمهور آمریکا هم برسد اثر اجرایی ندارد»
که در رابطه با این اظهارات از شما سوالاتی دارم که امیدوارم شفاف و صریح در اولین مصاحبه خودتان به آنها پاسخ دهید:
1- آقای ظریف! آیا تمدید تحریم ISA که در حال انقضا است به منزله تصویب یک تحریم جدید نیست؟!
2- آیا این که بخشهایی از تحریم ISA ، هسته ای است، به منزله تصویب یک تحریم جدید هسته ای نیست؟!
3- آیا تصویب تحریم جدید، آن هم به خصوص از نوع هسته ای، نقض برجام نیست؟!
4- آیا این که سایه تحریمها بر کشور باقی بماند، عامل ابقای ریسک سرمایه گذاری های بلند مدت و سنگین و مؤثر در کشور نیست؟!
5- آیا صرف دستور اجرایی، میتواند چنین ریسک سنگینی را برای بانکها و شرکتهای بزرگ، کم اهمیت جلوه دهد؟!
6- اصلاً مگر آمریکا تا حالا با همین ریسک آفرینی ها مانع استفاده ایران از امتیازات خود در برجام نشده است؟!
7- مگر همین ریسکها باعث نشد تا یک به یک برای کشورها، از آمریکا امان نامه گرفتید و شخصاً بردید به کشورها تحویل دادید؟!
8- مگر تا حالا پیشرفت کشور را منوط به برجام و توانش برای تقویت سرمایه گذاری های خارجی نکردید؟! پس چگونه از یک نقض برجام که این سرمایه گذاری ها را هدف قرارداده اینطور به راحتی عبور میکنید؟!
9- اول گفتید هدف برجام رفع تحریم ظالمانه است! بعد گفتید هدفش رفع سایه جنگ بود! حالا آن را به اثبات بی‌اعتباری آمریکا تنزل میدهید! آیا این همه خسارت جهت فهمیدن اصل بدیهی بی اعتباری آمریکا، قابل توجیه است!؟
10- برجام به دفعات متعدد نقض شده است و حتی اگر روی کاغذ، یک توافق بردبرد بود! امروز باوجود این همه کارشکنی آمریکا در اجرای برجام، چطور همچنان آن را یک توافق بردبرد قلمداد میکنید؟!
11- اصلاً مگر خودتان در خرداد امسال در مجلس نگفتید که تمدید این تحریمها به منزله نقض برجام است؟! پس چرا با این توجیهات، همین خرده وجه ای که برایتان مانده را هم از بین میبرید؟!
12- آیا حواستان هست که با این رویه مذبذبانه در برابر نقضهای مکرر و قطعی برجام، باعث جسورتر شدن آمریکا در نقض برجام شده اید! و ادامه این روند باعث تشدید نقضها میشود؟!
13- آیا هیچ خط قرمزی را برای توجیه نقضهای مکرر برجام توسط آمریکا در نظر گرفته اید؟! و یا قرار است بدون رعایت منافع ملی و عزت کشور، همه نقضهای برجام را تا ابد توجیه کنید؟!
95/9/14
7:8 ع
تمدید تحریم داماتو یا ISA، از چند جهت و به اذعان شخص مقام معظم رهبری و ظریف، وزیر امور خارجه و شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و حامیان تصویب برجام در مجلس یک نقض برجام آن هم از نوع آشکار و غیر قابل انکار است و امروز نیز بیشتر مسیر تصویب این تحریم به نحوی طی شده است که حتی اگر اوباما، رئیس جمهور فعلی آمریکا بخواهد مانع تصویب نهایی آن بشود (که اصلاً گویا چنین قصدی هم ندارد)، بازهم با توجه به اکثریت قاطع آرای اعضای کنگره و سنا، چنین امکانی برای وی وجود نخواهد داشت.
فارغ از این که دولت چه مسیری را در مذاکره، رسیدن به توافقهای ژنو، لوزان، وین و اجرای برجام طی کرد تا امتیازاتی که روی کاغذ کسب کرده بود، در عمل و درازای #تقریبا_هیچ، از دست بدهد، امروز مهمترین مسئله قابل تأمل این است که «تعامل با آمریکا» را که جریانی خاص، حدود 3 دهه به صورت مخفیانه در قضیه مک فارلین و به طور علنی در توافق سعدآباد دنبال کردند، یکبار دیگر در قالب برجام و با ابعاد بسیار بی نظیر و بی سابقه آن دنبال گردد.
همان جریانی که مدعی بود تنها راه حل مشکلات کشور، «تعامل با آمریکا» است و در تمام مشکلات کشور، گفتمان اصیل انقلاب در حوزه مقاومت و استقلال را به چالش میکشید و با همین ادعا از 50/7% مردم، رأی گرفت و از مجوز مقام معظم رهبری برای آزمایش راهی که شخص رهبری به آن بدبین بودند، برخوردار شد، امروز مسیر تعامل با آمریکا را در بالاترین سطوح سیاسی با مذاکره، توافق، لبخند، مصافحه، پیاده روی و تنازل، آن هم در جلوی چشم مردم ایران و جهان طی کرده اند.
امروز مهمترین حاصل این تجربه تعامل با آمریکا در برجام، یک درس عبرت ماندگار و پرهزینه است که پس از چند سال بزک کردن سیمای آمریکا از سوی غرب دوستان، چند سال مذاکره خوشبینانه، تعامل، توافق، اجرای پیش دستانه بندهای توافق و دادن امتیازات سنگین که توسط مدعیان دیپلماسی و تحصیل کردگان در آمریکا و انگلیس انجام شد، حاصل گردیده و امروز وقت آن است که حاصل این درس عبرت پرهزینه، برای تغییر جهت از این مسیر انحرافی از گفتمان انقلاب، مورد استفاده قرار گیرد.
امروز با توجه به این که تمدید تحریم داماتو (ISA)، نقضی آشکارتر از نقضهای گذشته است و با توجه به این که برخلاف نقضهای قبلی برجام، بابت آن از قبل در بالاترین سطح سیاسی کشور اولیتماتوم داده شده بود، توقع میرود دولت نسبت به اعتراض رسمی نسبت به این نقض برجام و نقضهایی که در دوره پسا برجام انجام شده است، وارد فرایند تعبیه شده در متن برجام، برای اعتراض گردد و نگذارد که طرف مقابل به راحتی نسبت به تعرض آشکار به منافع ایران در برجام ادامه دهد.
درخصوص مردم هم باتوجه به شرایط جدیدی که با نقض برجام توسط آمریکا در آن قرار گرفته ایم نباید نگرانی داشت، چرا که مردم عزیز ما و حتی آنهایی که بعضاً فریب لبخند و تبریک اعیاد فطر و نوروز امثال اوباما و بزکهای امثال صادق زیباکلام و سریع القلم را میخوردند، در برابر تشدید دشمنیهای علنی آمریکا که حتی در پسابرجام هم لحظه ای متوقف نگردید، متحدتر شده اند و اگر برخی از مسئولان بخواهند با ایجاد دوقطبیهای کاذب، از مردم برای توجیه استمرار تنازلهای بی فایده استفاده کنند، موفق نخواهند شد.
95/9/14
7:6 ع
تمدید تحریم داماتو برای 10 سال، در حال طی مراحل تصویب در آمریکا است که این مسئله در ایران بازتابهای زیادی داشته است تا حدی که باتوجه به مصاحبه 95/8/26 سید عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه و مسئول کمیته برجام، و اظهارات بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه و سکوت رئیس جمهور و وزیر امور خارجه، به نظر میرسد دولتمردان و دیپلماتهای ما برخلاف نظر مقام معظم رهبری که در 95/9/3، تمدید تحریم داماتو را به منزله نقض برجام معرفی کردند، اعتقادی به نقض برجام با آن ندارند که لازم دیدم تا تحلیلی بر علت زاویه گرفتن نظرات رئیس جمهور و مذاکره کنندگان هسته‌ای با منویات مقام معظم رهبری (درخصوص خطوط قرمز مذاکرات و منشور نه گانه اجرای برجام) را که ناشی از تنازلهای مکرر ایشان در برابر زیاده خواهیهای آمریکا بود، داشته باشیم:
اگر چه تأملی بر سیر توافقات هسته ای از ژنو تا لوزان و وین (برجام) و اجرای برجام در یکسالگی آن، سرشار از تنازل در حوزه‌های هسته ای، تحریم و امنیتی است، اما به نظر میرسد عجیبترین تنازل مذاکره‌کنندگان این بود که با وجود ممنوعیت وضع هرگونه تحریم جدید در توافق موقت ژنو از سوی شورای امنیت، آمریکا (در چارچوب اختیارات رئیس‌جمهور و کنگره) و اتحادیه اروپا، در ازای محدودیت اقدامات هسته ای (مثل محدودیت غنی سازی تا 5%) و علی رغم این که طبق خطوط قرمز مقام معظم رهبری، تمام تحریمها باید لغو و در واقع هیچ تحریم جدیدی هم تصویب نمیشد، ولی مذاکره‌کنندگان ما هم بر میزان عقب نشینیهای هسته‌ای (مثل تشدید محدودیت غنی سازی تا 3/67%) افزودند و هم پذیرفتند که فقط تحریمهای هسته ای (آن هم نه همه آنها) تعلیق شود! و بدتر از همه این که دیگر تحریمی به بهانه هسته‌ای (و نه سایر بهانه‌ها) وضع نشود!
مذاکره‌کنندگان اما امروز با وجود خطوط قرمز و منشور رهبری در اجرای برجام (که آقای روحانی شفاهاً و کتباً به رعایت آنها در تنظیم و اجرای برجام تعهد داده بود) و طرح اقدام متقابل دولت در اجرای برجام (مصوب مجلس)، مدعی هستند که تحریمهای جدید اگر به بهانه‌های غیرهسته‌ای وضع شوند، ناقض برجام نیستند! و این یعنی ایشان با تنازلهای خود کاری کرده‌اند که آمریکا که در ژنو پذیرفته بود هیچ تحریم جدیدی علیه ایران از سوی هیچکدام از نهادهای شورای امنیت، اتحادیه اروپا و کشور آمریکا (دولت و کنگره) وضع نشود، امروز هر تحریم جدیدی به بهانه‌های غیرهسته‌ای اعم از موشکی، منطقه‌ای، تروریستی و… را علیه ما وضع میکنند! و تأسف برانگیزتر این که مذاکره‌کنندگان به جای این که از بی‌توجهی خود به خطوط قرمز، منشور رهبری و مصوبه مجلس و عجله در نهایی کردن برجام شرمنده باشند، با قیافه حق به جانب میگویند تمدید تحریم داماتو ناقض برجام نیست!
باوجود این که مقام معظم رهبری در طول مذاکرات با صدور مجوز و حمایت از تیم مذاکره‌کننده در برابر هجمه‌ها، هیچ استدلالی را برای ناکامی برجام باقی نگذاشتند، اما متأسفانه بازهم دیده میشود که در برابر افزایش تحریمهای مختلف، از یک بهانه بزرگ استفاده میشود مبنی بر این که «ما فقط مجوز مذاکره در موضوع هسته‌ای را داشتیم پس رفع سایر تحریمها توقع نابجا است»، گویا فراموش کرده‌اند که از ابتدا درخواست و مجوزشان برای رفع همه تحریمها و ممانعت از تحریمهای جدید، همانطور که از توافق ژنو هم عیان است، صرفاً مذاکره در موضوع هسته‌ای بوده است و اگر دیپلماتهای ایران بعد از توافق ژنو، از رفع همه تحریمها (اعم از هسته‌ای و غیر هسته‌ای) به رفع (تنها بخشی از) تحریمهای هسته‌ای تنازل نمیکردند، دیگر نیازی نبود تا به دنبال اخذ مجوز برای مذاکره و تنازل در موضوعات حیاتی مثل موشکی و منطقه‌ای و تنظیم برجامهای 2 و 3 باشند!
قطعاً تمدید تحریم داماتو اولین تمدید پسابرجامی نیست چرا که آمریکا تا امروز ایران را به بهانه.های متعدد تحریم کرده و دولت هم با توجیهات مختلفی آنها را ناقض برجام ندانسته است و از سوی دیگر، طرف مقابل در رفع همان تحریمهای قبلی هم کارشکنی کرده تا حدی که ریسک تعامل و معامله با ایران هنوز این قدر بالا است که یا طرفهای خارجی به تعامل با ایران تمایلی نشان نمیدهند و یا اینقدر ریسک معامله را متوجه ایران میکنند که دولت، توافقات و قراردادهای پسابرجامی را محرمانه نگه میدارد و از سوی دیگر وقتی آثار عینی برجام در کشور را در کنار شیوه اجرای آن از سوی طرف مقابل میگذاریم، میبینیم که برجام در عین تأمین نظرات طرف مقابل در محدودیت بلندمدت هسته‌ای و تشدید امکان بازرسی و نظارت بر ایران، هنوز سهم ما که رفع تحریمها و ایجاد گشایش در اقتصاد کشور بوده را برآورده نکرده است که این هم ناشی از عدم رعایت خطوط قرمز رهبری در موضوعاتی مثل همزمانی و تناظر تعهدات و پرهیز از تنظیم توافق براساس خوشبینی میباشد.
