آنچه که از مناظره تلویزیونی آقایان ناصر هادیان و مهدی محمدی، مشاوران تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی هسته ای، درباره بررسی شرایط اجرای برجام در سالگرد برجام و 6 ماه پس از اجرای آن قابل جمع بندی بود تقدیم می گردد:
- حتی ناصر هادیان، مشاور تیم هسته ای دولت یازدهم هم اذعان دارد که علی رغم امتیازات سنگینی که داده ایم ولی اقدامات دو طرف متناظر نبود که این مسئله باعث شد تا ما در سالگرد برجام هنوز منتظر اجرای تعهدات طرف مقابل باشیم.
- اکثر قریب به اتفاق بانک های بزرگ اروپایی و حتی آسیایی حاضر به همکاری با ما نیستند و به همین دلیل حتی همان معدود قراردادهایی که بعد از برجام بسته شده است به دلیل عدم امکان تأمین مالی ناکام مانده اند.
- اکثر پولهای بلوکه شده ایران در عمل قابل برداشت نیستند و حتی قادر به برداشت پول نفت هایی که قبلا فروختیم و الان می فروشیم هم نیستیم و احتمالا به مانند گذشته به تهاترو دریافت کالا به جای پول ناچار خواهیم شد!
- در عین حال که حامیان برجام می گویند کشور از حالت امنیتی خارج شده است اما می گویند دربرابر افزایش تحریم، کارشکنی جدید و بازرسی های نامتعارف نباید هیچ واکنشی نشان داد که دوباره شرایط امنیتی گردد! و این یعنی مردن از ترس مرگ!
- اگر مخالفان برجام در آمریکا به قدرت برسند، با تشدید فشار علیه ایران، می کوشند ما را در موقعیت نقض برجام قرار دهند و آقای هادیان می گوید دربرابر هر بدعهدی یا کارشکنی احتمالی شان، ما نباید برجام را نقض کنیم!
- هم موافق و هم مخالف برجام، گزینه جنگ را گزینه ای با احتمال پایین یا غیر محتمل می دانستند و می دانند و طرح آن را به عنوان یک تهدید برای جبران عدم توانایی در استفاده از خود جنگ تلقی می کنند.
- عملکرد ما در برجام باعث شده است که آمریکا سیاست تحریم را مؤثر بشناسد و همین تجربه را در مورد سایر کشورها از جمله روسیه بکار گیرد.
- حتی مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای دولت یازدهم هم اذعان دارد که آمریکا تحریم هایش را از موضوع هسته ای به سایر بهانه ها مانند موشکی و حقوق بشری و تروریسم و … سوق داده و بیشتر هم خواهد داد.
- مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای دولت یازدهم می گوید لازم است تا یک کمیته ملی فراجناحی برای مدیریت این شرایط تشکیل شود و جالب این که در زمانی که مذاکره کنندگان ما مست غرور ژنو، لوزان و وین بودند، انتقادات را با توهین مواجه می کردند و در سالگرد برجام که ناکامی آن اثبات شده است، سهیم کردن دیگران در آن پیشنهاد می گردد! که با این وجود بازهم جلوی ضرر را هر وقت بگیریم منفعت است.
- هر دو مشاور تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی هسته ای اذعان دارند که برای خروج از وضعیت فعلی چاره ای جز در هم شکستن نظام محاسباتی آمریکا وجود ندارد و نباید گذاشت این تصور که در ذهن ایشان درباره شیوه امتیازگیری از ایران در سایه تحریم و فشار شکل گرفته است تثبیت شود، هر چند مشاور تیم سابق هسته ای این مسئله را خیلی مشکل می داند.
- مهدی محمدی نیت اصلی ما از مذاکره را رفع تحریم می داند که البته محقق نشده است ولی ناصر هادیان می گوید رفع تحریم تنها یکی از اهداف بود و هدف دیگر دور شدن از شرایط امنیتی و جنگ بود، هرچند که همین آقای هادیان در مواردی اذعان داشت که طرف مقابل به واسطه عدم امید به گزینه جنگ به مذاکره روی آورد!
- آقای محمدی می گوید روند مذاکرات در دوره قبل به سمتی بود که طرف مقابل به واسطه ناامید شدن از تأثیرگذاری تحریم حاضر شده بود تا حقوق هسته ای ایران را به رسمیت بشناسد و حتی عمان را برای این امر واسطه نمود تا مذاکرت مستقیم انجام شود اما با حضور دولت جدید و پالسی که از تأثیر گذاری تحریم ارسال کرد و شعار «هر توافقی بهتر از توافق نکردن است!»، عملا به تأثیرگذاری تحریم ها امیدوار شد و این تشدید وابستگی به آن ها از پیامدهایی بود که در سالگرد برجام به وضوح قابل مشاهده است.
- حتی آقای هادیان هم اذعان دارد که تخلفات طرف مقابل از اجرای تعهداتش در برجام این قدر زیاد هست که نیاز به اعتراض و پیگیری این بدعهدی ها و کارشکنی ها وجود دارد. مسلما این اعتراضات به عنوان سند می توانند نشان دهند که این طرف مقابل بوده که برجام را نقض کرده است و از این جهت کار طرف های مقابل برای ایجاد اجماع مجدد علیه ایران کمی با چالش مواجه شود.
