یکی از نکاتی که دولت دنبال میکند ایجاد یک دوقطبی برجامیان و نابرجامیان است که بعضاً با دوقطبی دروغین دیگری به نام دوقطبی صلح و جنگ پیوند میخورد، در صورتی که انتقاد منتقدان برجام به معنی توصیه به عدم پایبندی به آن نیست و همانطوری که مقام معظم رهبری هم فرمودند، ابتدائا برجام را نقض نمیکنیم اما اگر طرف مقابل برجام را پاره کرد ما هم آن را آتش میزنیم؛ حرف امروز منتقدان دیروز برجام این است که در گام اول باید کوشید تا طرفهای مقابل را به تعهداتشان در برجام پایبند کرد و در صورت اصرار طرف مقابل به نقض برجام، کنار کشیدن از آن باید با اکراه و همراه با اتمام حجتهای آشکار باشد تا طرف بدعهد به خوبی در دنیا معرفی گردد.

در عین حال که دوقطبی برجامیان و نابرجامیان را کذایی میدانیم ولی برجام را نه تنها به خاطر گذشته، بلکه به خاطر تسری این مدل به آینده، همچنان مورد انتقاد قرار میدهیم و در واقع انتقاد ما به برجام، انتقاد به ناکارآمدی دولت در خصوص برجام است. ما میگوییم در مذاکرات هسته ای، تنظیم متن برجام، شیوه اجرای برجام، اقداماتی که در کشور باید در کنار مذاکرات انجام میشد و در تلاش برای تسری مدل برجام هسته ای به سایر عرصه ها تحت عنوان برجامهای 2 و 3 دیده میشود، ناکارآمدیهای آشکاری مشاهده میگردد که موجب ایراد خسارات سنگین به منافع ملی گردیده است:

ناکارآمدی در سطح مذاکرات: مذاکراتی که از همان روز ابتدا، همراه با اظهار عجز درباره خالی بودن خزانه، ناله درباره توان پایین نظامی، لابه درباره شرایط وخیم کشور، شعار هرتوافقی بهتر از بی توافقی و مشروط کردن هوا و آب و غذا و شغل مردم به توافق باشد و از همان گام اول مهمترین برگه برنده ما و بزرگترین دغدغه طرف مقابل یعنی غنی سازی 20% را بدون مابه ازای واقعی به حراج بگذارند و تمام مسیرش را بدون تیم کارشناسی قوی و بعضاً باحضور عناصر دوتابعیتی و مشکوک آن هم به صورت محرمانه جلو ببرند، اینها در خوشبینانه ترین حالت، نشانه های آشکار ناکارآمدی هستند.

این که توافقی را نهایی کنند که خطوط قرمز نظام اعم از رعایت توازن، تناظر و همزمانی در گامهای دوطرف و عدم پذیرش محدودیتهای فرا قانونی و طولانی مدت در آن رعایت نشود، خب معلوم است که نمیتواند منافع ملی کشور را به صورت مطمئن تضمین و محقق نماید، تنظیم چنین توافقی آن هم با ادعای رعایت همه خطوط قرمز و این که تمام جزئیات توافق با رضایت قلبی رهبری و مو به مو براساس منویات ایشان انجام گرفته است، در خوشبینانه ترین حالت نشانه ناکارآمدی مذاکره کنندگان و دولت است.

این که باوجود هشدار مقام معظم رهبری و کمیسیون برجام بر حفره ها و نقاط ابهام متن برجام و تعیین شروطی برای شیوه اجرای برجام با این هدف که این نقایص تا حد ممکن پوشانده شود، بازهم این شروط اعم از اخذ تضمین از رئیس جمهور آمریکا و تخریب نکردن رآکتور اراک قبل از عقد توافق مطمئن برای بازطراحی آن، ممانعت از وضع هرگونه تحریم جدید به هر بهانه و با وجود نامه مکتوب رئیس جمهور مبنی بر رعایت شرایط مندرج در مجوز مشروط اجرای برجام، رعایت نشدند اینها اگر ناشی از تمرد تلقی نگردد، در بهترین حالت ناشی از ناکارآمدی تحلیل خواهند شد.

این که باوجود ممانعت رهبری از پذیرش زیاده خواهی های دیگر آمریکا در قالب هسته ای یا موضوعات غیرهسته ای، دولت یازدهم همچنان به دنبال برجامهای منطقه ای، حقوق بشری و بانکی رفت و این که حاضر شد تعریف آمریکاییها از 300 کیلو ذخیره سوخت را بپذیرد یا بر روی توقع آنها مبنی بر توفق تولید نانوالیاف کربنی مذاکره نماید، اینها نشان میدهد که ناکارآمدی دولت در شیوه تعامل با آمریکا، نه تنها عزت ملی و اعتبار پاسپورت ایرانی را حفظ نکرد، بلکه در تأمین منافع ملی نسل حاضر و آیندگان این کشور نیز موفق نبوده است.

متأسفانه دولت از یک سو در حوزه تعاملات خارجی و توافقات هسته ای نتوانسته آنچه که به آن مأمور بوده و خود را نزد مردم و رهبری به آن متعهد کرده بود، محقق نماید، بلکه همه تخم مرغهایش را نیز در سبد همین حوزه گذاشت و بیشتر عمر دولت را در انتظار فرصتی به بی تحرکی سپری کرد که عملاً هرگز نیز محقق نشد و آنان که شناخت صحیحی از آمریکا و غرب دارند میدانند که چنین فرصتی اساساً به ایران داده نخواهد شد مگر این که ایران با اصلاح ساختارها و به کارگیری ظرفیتهایش و اجرای اصول اقتصاد مقاومتی کاری کند که حربه های دشمنی آمریکا و ایادیش برای ما کم اثر و برای آنها ضرر باشد، اساساً بزرگترین نقطه افتراق ما با برجامیان مسئله برجام نیست، بلکه مدل برجام است، مدل کنار گذاشتن سرمایه، توان، تولید و ظرفیتهای داخلی و چشم دوختن به سرمایه، نیرو، واردات و عنایتهای خارجی است.

حالا دولت و حامیانش که در این اوضاع بی عملکردی، به شدت دنبال دوقطبی های دروغینی مانند دوقطبی برجامیان و نابرجامیان و دوقطبی جنگ و صلح هستند تا با مانور روی آنها، فضای جامعه را احساسی و دوقطبی کنند؛ ایشان میکوشند با دوقطبی برجامیان و نابرجامیان وانمود نمایند که منتقدان برجام، به دنبال آتش زدن برجام هستند در صورتی که این ادعای دروغ، تنها برای ایجاد فضای دوقطبی که به نفع دولت باشد بیان میگردد و الا همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند ما ابتدائا برجام را نقض نمیکنیم ولی اگر طرف مقابل آن را پاره کند، ما هم آن را آتش خواهیم زد و این که تنها دوقطبی که در کشور داریم، دوقطبی انقلابی و غیرانقلابی یا همان دوقطبی انقلابی و استکباری است. حرف اصلی منتقدان برجام، کنارکشیدن از برجام نیست بلکه وابسته و منتظر برجام نبودن و متکی به توان داخلی بودن و حرکت در مسیر اصول انقلاب است.

نکته دیگر در رد دوقطبی برجامیان و نابرجامیان این که اساساً چه برجام بماند و چه نماند، آمریکا و غرب، دنبال تشدید تحریمها و فشار اقتصادی به ایران هستند و نه ورود به جنگ با ایران و این که اساساً گزینه جنگ هرگز به عنوان گزینه واقعی روی میزشان نبوده است. در واقع گزینه نظامی علیه ایران، بیش از این که گزینه ای برای مهار ایران باشد، به عنوان ابزاری نمادین برای دوپینگ آمریکا هراسان و کدخدا دوستان در انتخاباتهای ایران مورد استفاده بوده است به نحوی که هم اوباما و کری به واقعی نبودن این گزینه اقرار داشتند و هم ترامپ به شکست در حضورهای نظامی آمریکا در دنیا و دنبال نکردن این مسیر اعتراف دارد، حال این که هیچکدام از کشورهای عراق، سوریه، افغانستان و یمن، اساسا با ایران قابل مقایسه نیستند.

دیروز آقای روحانی در حین مطرح کردن منشور حقوق شهروندی ، اشاراتی هم به بحث نظارت بر قانون اساسی و جایگاه خود در این خصوص داشتند و گفتند:

«قانون اساسی در اصل 113 به رییس جمهوری دستور می دهد که او مسئول اجرای قانون اساسی باشد؛ چرا این وظیفه به دوش رییس جمهوری آمده است؟ به دلیل این که تنها فردی که در کشور با رای عموم مردم در سطح ملی انتخاب می شود، رییس جمهوری کشور است. بسیاری از افراد منتخب با رای حوزه انتخابیه خودشان انتخاب می شوند.

برخی منتخبین همچون خبرگان با رای مردم استان خودشان انتخاب می شوند. برخی چون مقام رهبری غیرمستقیم با رای خبرگان انتخاب می شوند، برخی با رای نمایندگان انتخاب می شوند همچون وزرا که رای اعتماد برای فعالیت خودشان می گیرند اما فقط یک نفر است که با رای مستقیم آن هم ملی در سراسر کشور برگزیده می شود و لذا قانون اساسی این وظیفه را بر دوش رییس جمهوری گذاشته است و چقدر وظیفه سخت و سنگین قانون اساسی است.»

در پاسخ به این سخنان آقای روحانی و موضوع منشور حقوق شهروندی بیان چند مسئله ضروری به نظر میرسد:

این که رئیس جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب میشود، هرگز به منزله ارجحیت و توفق وی بر ولی فقیه که با رأی فقهای منتخب مردم کشف گردیده است و حتی بر سایر قوا، نمیتواند تلقی گردد؛ چرا که اساساً مشروعیت نظام و تمام ارکان آن و خود رئیس جمهور به وجود ولایت فقیه و امضا و تنفیذ وی است و طبق اصل 57 قانون اساسی، ضمن وجود اصل تفکیک قوا، همه قوا زیر نظر ولی فقیه هستند و حتی در همین قانون اساسی، دولت، وزرا و رئیس جمهور در برابر مجلس و قوه قضاییه نیز پاسخگو هستند و در موارد اختلافی نیز باید از طریق مقام رهبری و شورای حل اختلاف تعیین شده از سوی او ورود کنند و این طور نیست که رئیس جمهور، بتواند خود را فراقوه ای و دارای حق دخالت و نظارت بر عملکرد سایر قوا تصور کند.

نکته دیگر این که متأسفانه آقای روحانی نیز گویا تمایلی به درک مسئله اصلاح قانون اساسی در خصوص حذف جایگاه نخست وزیری و واگذاری مسئولیتهای او به رئیس جمهوری ندارد، البته تا قبل از اصلاح قانون اساسی در سال 1368، رئیس جمهور مکلف به نظارت و تنظیم رابطه قوای سه گانه بود ولی این مسئله پس از رفراندوم قانون اساسی و امضای امام خمینی(ره)، حذف و عملاً به مقام رهبری محول شد و شورای نگهبان نیز از آن پس در استفساریه های خود، اقداماتی از جنس تشکیل هیأت نظارت، شورای بازرسی و معاونت نظارت بر سایر قوا را غیرقانونی دانسته است و امروز هم به نظر میرسد آقای روحانی به همان برداشت ناصواب از اختیارات قانونی خود مبتلا شده باشد.

وقتی تلقی و تفسیر آقای روحانی از اصول 113 و 121 قانون اساسی و اختیارات رئیس جمهور (موضوع مسئولیت رئیس جمهور در خصوص قوه مجریه و اجرای قانون اساسی) بر خلاف نص اصل 57 قانون اساسی (موضوع تفکیک قوا و تحت نظر ولی فقیه بودن همه قوا) و تفسیر مرجع قانونی تفسیر قانون (شورای نگهبان) باشد و بدون توجه به حذف بند تنظیم رابطه قوای سه گانه از مسئولیتهای رئیس جمهور باشد، طبیعی است که جایگاهی فراقوه ای برای خود قائل میشود و خود را مجاز به دخالت، نظارت، تعیین تکلیف و تنظیم خط مشی برای سایر قوا و نهادها میدانند، منشور حقوق بشر تنظیم میکند و دیگران را نیز مکلف به رعایت آن میکند، حال این که:

اولاً رئیس جمهور تنها در حیطه اختیارات دولت میتواند مقرراتی وضع کند و نمیتواند سایر قوا یا نهادهای قانون اساسی را مکلف یا محدود نماید، مگر این که مسیر تصویب آن به عنوان قانون یا سیاستهای کلی نظام در مجلس یا مجمع تشخیص مصلحت طی گردد، چه با عنوان منشور حقوق شهروندی یا هر عنوان دیگر.

ثانیاً بسیاری از بندهای منشور حقوق شهروندی آقای روحانی، در واقع همان اصول قانون اساسی است که بیان مجدد آنها در این منشور واقعاً ضرورتی نداشت و چنین اقدامی، تنها موجب کمرنگ شدن همان قانون اساسی میشود که آقای رئیس جمهور مکلف به رعایت و اجرای آن است.

رابعاً دلسوزی یک رئیس جمهور برای اجرای قانون اساسی در سایر قوا در حالی که حقوق مصرح مردم در قانون اساسی در موضوعات مسکن، شغل، آموزش رایگان، درمان، شفافیت دولت و قراردادهای خارجی، دارایی دولتمردان، آزادی بیان و… از سوی خود دولت بعضاً رعایت نمیشود، نمایشی به نظر میرسد.

امروز آقای روحانی در سخنرانی خود و در حین معرفی منشور حقوق شهروندی، مواردی را مطرح کرد که بعضاً با اصل تفکیک قوا تعارض داشت که سوابق این رفتار در دولتهای مختلف این سوال را ایجاد میکند که قضیه چیست که رؤسای جمهور مختلف در آخر کار دولتها و یا در ماه های نزدیک به انتخابات، به دنبال نظارت بر اجرای قانون اساسی، و فشار و دخالت در سایر قوا و نهادها به بهانه هایی مانند آزادی بیان و حقوق شهروندی میروند؟!

آیا این رفتار دولتها که بعضاً با اصل تفکیک قوا نیز در تعارض قرار دارد، برای فرار از پاسخگویی بابت ناتوانیهایشان و بیان این مفهوم است که دیگران نگذاشته اند دولتشان موفق شود؟! آیا باهدف کارهای تبلیغاتی و انتخاباتی است؟! آیا برای حمایت از یاران خود در خصوص پرونده های مفاسد و یا ردصلاحیتهای انتخاباتی دوستانشان در برابر قوه قضاییه و شورای نگهبان است؟! آیا برای به حاشیه بردن مسائل اصلی کشور و نقاط ضعف دولت است؟!

اصرار بر نظارت بر اجرای قانون اساسی اگر به نحوی باشد که به دخالت در سایر قوا و نهادها و درگیری و امر و نهی به ایشان بیانجامد، با هر هدفی که باشد، ناقض اصل مهم و حیاتی تفکیک قوا است و کاش آقای روحانی نیز دنباله روی رفتار غیرقانونی رؤسای جمهور دیگر در این خصوص اعم از خاتمی و احمدی نژاد نمیشد و به تفسیر شورای نگهبان در این حوزه که به اصل تفکیک قوا اصالت میدهد، احترام میگذاشت.

و کاش آقای روحانی در ابتدا به تکالیف دولت خود در قانون اساسی مانند حق برخورداری مردم از مسکن، درمان، تحصیل رایگان، شغل و… همچنین اصولی مانند استکبارستیزی، عدم پذیرش معاهدات و توافقات بین المللی بدون تصویب مجلس، شفافیت اقتصادی به خصوص درباره دولت و دولتمردان، عدالت اجتماعی و… که بعضاً کاملا مهجور هم شده اند، میپرداخت و بعد داعیه دار نظارت بر قانون اساسی در سایر قوا و نهادها میگردید.

تمدید تحریم ISA باعث شد تا رئیس جمهور، وزیر امور خارجه را مأمور نماید تا مراحل اعتراض به نقض برجام را دنبال کند که برخی مسئولان این دستور را اشتباه، بی فایده و به ضرر کشور معرفی کردند که در پاسخ به این بزرگواران عرض میکنم:

1- چه بخواهیم و چه نخواهیم، هم کفه و هم زمان اجرای تعهدات به ضرر ما نوشته شده است و هم مکانیزم نظارت بر اجرای آنها به نفع ما نیست. در واقع مکانیزمی جز همین کمیسیون حل اختلاف برای ما تعبیه نشده در صورتی که برای طرف مقابل، شرایط بسیار متفاوت است، چرا که آژانس اجرای تعهدات هسته ای ما که غالباً به صورت نقد و به صورت پیشدستانه انجام شد را تحت نظارت دارد و به عنوان یک نهاد به اصطلاح بی طرف، میتواند به هر بهانه ای ما را ناقض برجام بشناساند، در صورتی که برای نقضهای طرف مقابل، این ماییم که باید مورد نقض را آن هم در کمیسیونی که ترکیب و مکانیزمش کاملا به ضرر ماست، اثبات کنیم! و اگر طرف مقابل نخواست این نقضها را نقض بداند، کنار کشیدن ما از برجام، به منزله نقض برجام از طرف ما تلقی شده و موجب بازگشت همان معدود تحریمهای رفع شده خواهد شد و ما در موقعیتی قرار خواهیم گرفت که هم برگ برنده های هسته ایمان را از دست داده ایم و دوباره برای آنها چند سال هزینه بدهیم و هم با بازگشت قطعنامه ها مواجه خواهیم شد!

2- از سوی دیگر، برجام راه واکنش متقابل دیگر را هم تقریبا به روی ما بسته است، یعنی برعکس خاصیت برجام برای طرف مقابل که برایشان راهکارهای زیادی برای خنثی کردن برجام آن هم بدون نقض صریح برجام قائل شده، برای ایران طوری سختگیرانه نوشته شده است که امکان فشاری که بدون نقض کردن برجام، منافع طرف مقابل از برجام را تحت الشعاع بگذارد به حداقل میرساند، این شده است که اکنون آمریکا میتواند با تحمیل تحریمهای جدید به هر بهنه ای و تمدید تحریمهای منقضی شده قدیمی و ترساندن کشورهای دیگر برای معامله با ما، برجام را برای ما در حد خسارت محض نگه دارد ولی ما پس از بتن ریزی ها و اوراق کردنها و اکسید کردنها و خارج کردنها، نهایت کارهایی که میتوانیم بکنیم، فشار ایمیلی و چیزی مثل همین تحقیق و بررسی درباره پیشران هسته ای باقی میماند که در این چند روز هم کاملا مشخص شده که فاقد بازدارندگی لازم در برابر نقضهای برجام از سوی طرف مقابل است.

3- امروز کاملاً مشخص است که آمریکا درپی افزایش تحریمها به بهانه های متنوع و واهی است و برجام حتی نتوانست جلوی تمدید تحریم ISA که بخشهایی از آن هسته ای است را بگیرد. لذا پیشنهاد میگردد:

الف- به وضوح و با صراحت نشان دهیم که ذلت اجرای یک طرفه تعهدات سنگین هسته ای و پذیرش نظارتهای آن را با وجود کارشکنیها، بدعهدیها، وضع تحریمهای جدید و باج خواهی های بیشتر نخواهیم پذیرفت و این به موضع گیریهای مستحکمتر دولتمردان درباره نترسیدن از بازگشتن به شرایط قبل از برجام نیاز دارد، باید توجه داشت که تکیه بیش از حد مسئولان کشور بر برجام، باعث شده آنها برجام را یک اهرم فشار و نقطه ضعف دولت بشناسند که این رویه باید هر چه سریعتر اصلاح شود.

ب- تمام سعی خود را بکنیم که همین مسیر اعتراض به نقض برجام مندرج در اثر (تمدید تحریم ISA) در متن برجام را به درستی و قاطعانه طی کنیم و از این نترسیم که احتمالا ورود به این مسیر در نهایت منجر به بازگشت قطعنامه ها خواهد شد و این احتمال را هم بدهیم که شدت عمل ما موجب شود آنها نیز کمی برای حفظ این توافق که به قول خودشان موجب امنیت خاطرشان شده است، تلاش کنند که عدم چنین حسی باعث شده است برجام مثل یک رابطه یک طرفه موجب درد سر ما گردد.

ج- بالاخره باید پذیرفت که راه رفع تحریمها، عقب نشینی همه جانبه از مواضع و منافع انقلاب نیست، بلکه این است که زهر تحریمها با اقدام و عمل در حوزه اقتصاد مقاومتی گرفته شود تا از جذابیت اعمال تحریم در نظر دشمن کاسته شود. باید بپذیریم که چاره ای جز تکیه بر توان داخلی، نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده، منابع خدادادی گسترده، توان علمی بالا، ظرفیت قابل احیا و ارتقا در تولید و خودکفایی (به خصوص در حوزه محصولات استراتژیک) نداریم. این تنها راهی است که دشمن را از کارآمد دانستن تحریمها و استفاده بیمارگونه از این اهرم ناامید و منصرف میکند.

انتخابات 96 نزدیک است و متأسفانه نشانه هایی مشاهده میشود که نادیده گرفتن آنها میتواند جبران ناپذیر باشد؛ عملکرد غیر قابل دفاع دولت در خصوص بحران رکود، تشدید بیکاری، ناکامی برجام، افت ارزش پاسپورت ایران، تشدید شکاف طبقاتی، ادبیات غیرمحترمانه مدیران، مفاسد کلان اقتصادی مانند فساد 8000 میلیاردی صندوق ذخیره فرهنگیان و حقوقهای نجومی از سویی و ناامیدی دولت به رأی آوردن هیلاری کلینتون که میتوانست در یکی دو ماه نزدیک به انتخابات با آزاد کردن چند امتیاز، موقعیت دولت را متحول کند از سوی دیگر، موجب شده است که حتی برخی حامیان روحانی نیز امروز او را اولین رئیس جمهور تک دوره ای کشور پیش بینی نمایند.

متأسفانه موقعیت شکننده روحانی در انتخابات 96 ، با برخی اقدامات دولت مانند موج عزل و نصبهای مشکوک در فرمانداریها و استانداریها، برگزاری جلسات جانبدارانه از احزاب حامی دولت با حضور مسئولان بلندپایه دولتی و در مکانهای دولتی، مانور دولت بر واگذاری سهام عدالت در همین ماههای پایانی دولت یازدهم، توزیع سیب زمینی، افزایش حقوق بازنشستگان و برخی کارمندان، ادعای نهایی شدن طرح مسکن اجتماعی، تلاش برای وارد کردن هواپیما حتی به صورت اجاره ولی به اسم خرید و افزایش حرکات پوپولیستی دولت همراه شده است که همه این موارد، حاکی از عزم جدی دولت برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات از روشهای غیرقانونی اعم از تقلب و تخلف است لذا پیشنهاد میشود:

• شورایی متشکل از نخبگان و مجربین در امر برگزاری انتخابات تشکیل گردد و کلیه رفتارهای انتخاباتی دولت را رصد و مستندسازی کند تا در صورت بروز تخلفات و تقلبات مؤثر انتخاباتی، مستندات لازم را تهیه و در اختیار مردم، رسانه ها و مراجع قانونی قرار دهد.
• باتوجه به این که آقای روحانی در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری 50/7% آرا را کسب کرده بود و با توجه به کاهش محسوس محبوبیت وی، پذیرش آرای بیش از 50% به هیچ وجه قابل باور نیست و صرف کسب چنین آرایی، نشانگر بروز تخلف و تقلب مؤثر در انتخابات خواهد بود.
• قبل از انتخابات 96 باید مردم را نسبت به اقدام دولت برای تأثیر گذاری غیرقانونی بر انتخابات 96 آگاه نمود و با به صحنه آوردن ایشان، به دولت نشان داد که مردم با حضور خود در صحنه اجتماع، اعمال دخالت در انتخابات را برنخواهند تابید و مانع پایمال شدن آرای خود خواهند شد.
• مسلماً در صورتی که شورای فوق الذکر نظارت بر سلامت انتخابات، نتیجه انتخابات 96 را تأیید نکند، کف خواسته باید ابطال نتیجه انتخابات باشد و نباید تسلیم صحنه گردانیهای خطرناک دولت برای به قهقرا بردن کشور به لبه پرتگاه شد.

از آنجا که برخی حامیان دولت ممکن است این تحلیل را غیر منطقی و غیر مستند و این متن را ناشی از توهمات نگارنده بداند و آن را جدی نگیرند، اما لازم میدانم به ایشان یادآوری کنم که آنچه به آن پرداخته شد، عیناً در سال 88، با تشکیل ستاد صیانت از آرا، ادعای تقلب گسترده انتخاباتی بدون حتی یک برگ سند محکمه پسند از ماه ها پیش از انتخابات، ادعای تخلف انتخاباتی به خاطر توزیع سهام عدالت یا توزیع سیب زمینی، اعلام رسمی پیروزی پیش از شمارش آرا و دعوت مردم به لشگرکشی خیابانی از چند روز قبل از انتخابات تا ماه ها پس از آن، انجام شده است و همین طیف به سادگی این مسیر را تأیید و حمایت کرده اند.

اگر این متن برای حامیان دولت مضحک و بچگانه است بدانند که ما دقیقاً چنین حسی نسبت به مسیری که ایشان در سال 88 طی کردند داریم. در واقع این متن به مناسبت نزدیک شدن به ایام 9 دی تنظیم شد و از امروز اعلام میکنیم که ما به فرایند و نتیجه قانونی انتخابات و نهادهای قانونی برگزار کننده انتخابات احترام میگذاریم چرا که امروز هم مثل سال 88 ادعا میکنیم که در نظام انتخاباتی ایران، امکان تقلب گسترده انتخاباتی آن هم بدون به جای ماندن اسناد قطعی، میسر نیست و هر چند که سران فتنه و حامیانشان بدعت خطرناک سال 88 را رقم زدند، اما ما در 9 دی امسال نیز این بدعت خیانت بار را که موجب شادی دشمنان خونی انقلاب شد را محکوم خواهیم کرد و از الان برای پاسداشت آن حماسه عظیم مردمی، روز شماری مینماییم.

جزئیات مذاکرات هسته ای و مشورت با رهبری در خصوص آنها در سخنرانی آقای روحانی در روز دانشجو حرف و حدیث زیادی ایجاد کرد:

«ما هیچ قدمی در مسئله برجام برنداشتیم مگر آنکه با مقام معظم رهبری مشورت کردیم. جلسه گذاشتیم، ایشان نامه‌های مکتوب دارند به من خطاب کرده و دستوری که من روی نامه‌های ایشان دادم. هیچ نامه‌ای نبوده که ایشان بنویسد و من دستور قاطع ندهم. در مقام عمل جایی کم و کسر آوردیم اما مبنا براین بوده که دستورات ایشان عملی شود.»

برخی از دوستان انقلابی، بابت این اظهارات، رئیس جمهور را با ادبیاتی نامناسب، دروغگو خواندند که البته از این جهت که بیشتر در جهت فرافکنی برای فرار از مسئولیت مذاکرات هسته ای بود قابل انتقاد است که قبلاً در مطلبی به آن پاسخ داده ام؛ اما آنچه که باعث شد تا این مطلب را بنویسم، کلیپی است که اخیراً در شبکه های اجتماعی منتشر گردیده که دو بخش از دو سخنرانی مقام معظم رهبری را در کنار هم قرار داده تا بگوید اظهارات ایشان درباره جزئیات مذاکرات هسته ای دچار تناقض است.

در ابتدای این کلیپ، سخنان مقام معظم رهبری که در حمایت از مذاکره کنندگان انجام شده است را می شنویم که میفرمایند:

«بنده هیئت مذاکره‌کننده را – همین دوستانی که این مدّت این زحمات را بر دوش گرفته‌اند – هم امین میدانم، هم غیور میدانم، هم شجاع میدانم، هم متدیّن میدانم؛ این را همه بدانند. اکثر حضّاری که اینجا تشریف دارید، از محتوای مذاکرات خبر ندارید؛ اگر شما هم از محتوای مذاکرات و جزئیّات مذاکرات و آنچه در مجالس میگذرد مطّلع بودید، به بخشی از آنچه بنده گفتم، حتماً اذعان میکردید.»

پس از بیانات فوق، بخش دیگری از سخنان مقام معظم رهبری درباره جزئیات مذاکرات هسته ای در کلیپ آمده است:

«بنده در جزئیّات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمیکنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب‌های مهم و خطّ قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئیس جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتّب داریم، و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلّی. جزئیّات کار، خصوصیّات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجّه نیست؛ اینها در اختیار آنها است، میتوانند بروند کار کنند. اینکه حالا گفته بشود که جزئیّات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.»

در پاسخ به شبهه ای که مطرح شده است ذکر چند نکته ضروری است:

1- نکته اول این است که خود مقام معظم رهبری در همان سخنرانی که در بخش اول کلیپ آمده است، چند نکته دیگر که در این کلیپ نیامده است، را درخصوص این جزئیات بیان میکنند مبنی بر این که ایشان در خلال سخنان شان در حمایت از مذاکره کنندگان، به حضار میفرمایند که اگر ایشان هم از جزئیات مطلع بودند، نظر رهبری را میداشتند، ولی در ادامه میفرمایند که در بسیاری از جزئیات وارد نمیشوند و جزئیات مد نظرشان را با مذاکره کنندگان در میان گذاشته اند:

«اینها موارد عمده و مهمّی است که روی آن تکیه داریم؛ البتّه خطوط قرمز فقط اینها نیست؛ دوستان مذاکره‌کننده در جریان نظرات ما هستند؛ جزئیّات را با آنها در میان گذاشته‌ایم؛ [البتّه] جزئیّات مورد نظر و آن چیزهایی که بنده وارد میشوم؛ در خیلی از جزئیّات هم ما وارد نمیشویم.»

2- آنچه که مقام معظم رهبری بیان میکنند در حوزه آگاهی داشتن از جزئیات مذاکرات هسته ای و نظر دادن در بخش کمی از جزئیات است، مسئله ای که یقیناً به معنی دخالت در همه جزئیات و به معنی عملی شدن نظرات رهبری نمیتواند تلقی گردد. باید حواسمان باشد که:

اولاً مقام معظم رهبری علم غیب ندارند که از همه جزئیات مطلع باشند و آنچه از جزئیات که به ایشان گفته میشد را میدانستند.

ثانیاً این که همان بخشی از جزئیات که بعضاً رهبری نظر میدادند نیز لزوما محقق نشده است کما این که حتی کلیات و خطوط قرمز مد نظر رهبری نیز در اکثر موارد رعایت نشدند.

3- یکی از نشانه هایی که برای فهم این تناقض به کار می آید، سخنان مهدی محمدی، کارشناس انقلابی است؛ او در اولین اظهاراتش پس از نهایی شدن برجام در مذاکرات، ورود رهبری در حدود یک هفته آخر مذاکرات از جنس ورود به جزئیات مذاکرات هسته ای اعلام میکند که در اصلاح برخی ایرادات بزرگ بیانیه لوزان مؤثر میداند؛ و در خاطر داریم که در آخرین روزهای تبدیل لوزان به برجام، مقام معظم رهبری دولت را از عجله نهی و به شنیدن حرف منتقدان توصیه میکرد که با عدم توجه مناسب دولت، احتمالاً در روزهای آخر، شخصاً تحقق برخی از آن موارد را از مذاکره کنندگان خواسته اند که احتمالاً برخی از آنها از سوی مذاکره کنندگان رعایت شده اند تا از وخامت توافق لوزان کمی بکاهد.

4- نکته دیگر این که اظهارات آقای روحانی مبنی بر مشورت کردن با رهبری، اظهارات مقام معظم رهبری در نوروز امسال در مشهد مبنی بر اعتراف دکتر ظریف به عدم رعایت برخی از خطوط قرمز رهبری، خود متن برجام و شیوه اجرای آن، به خوبی نشان میدهد که نظرات مقام معظم رهبری حتی در کلیات و خطوط قرمز در بسیاری از موارد لحاظ نشده است! چه رسد به این که کسی مدعی شود، جزئیات مد نظر رهبری رعایت شده اند! در واقع حتی اگر آقای روحانی در تمام جزئیات مذاکرات هسته ای نیز با رهبری مشورت کرده باشند اما مسئله مشورت کردن و مسئله عمل کردن به مشورت دو مقوله کاملاً مجزا هستند.

5- آقای روحانی در اظهاراتشان در روز دانشجو گفتند که «در مقام عمل جایی کم و کسر آوردیم اما مبنا براین بوده که دستورات ایشان عملی شود.» ولی واقع قضیه این است که مواردی که عملاً رعایت نشد بسیار زیاد است، مواردی که بعضاً بسیار مهم بودند که تأثیر خلاءشان را امروز به وضوح میبنیم، اگر آقای روحانی مواردی مانند تناظر و همزمانی تعهدات، اخذ تضمینهای محکم، حرکت براساس بدبینی به دشمن، شنیدن حرف منتقدان، سد کردن امکان هرگونه تحریم جدید (همانطوری که در ژنو سد شده بود)، عدم تخریب قبل رآکتور اراک قبل از عقد قرارداد محکم برای بازسازی آن، رعایت میکرد، امروز شاهد این خسارت محض در اجرای یک طرفه برجام نبودیم.

6- مسئله آخر این که مقام معظم رهبری در عین این که از ابتدا به مذاکرات بدبین بودند ولی به دولت مجوز مذاکره دادند و بارها از ایشان حمایت کردند تا بتواند مذاکرات را به پیش ببرد و بارها ایشان را راهنمایی کردند که اکثراً به خوبی رعایت نشد و نهایتاً هم در امضای منشور برجام، آن را یک «درس عبرت» پیش بینی کردند و برای تبدیل نشدن برجام به خسارت محض، شروطی مقرر کردند که همانها هم رعایت نشد و همه اینها یعنی این که آقای روحانی، راهی را که شروع کرد، مسئولیتش را پذیرفت، طبق نظرش عملی کرد و حتی برای تحمیلش، شعار رفراندوم هسته ای داد را نمیتواند به رهبری متوجه کند و اگر واقعا چنین اراده ای داشته باشد، کمال بی انصافی، نمک نشناسی و بی مسئولیتی میتواند قلمداد گردد.

آقای روحانی،  رئیس جمهور دولت راستگویان! امروز در سخنرانی خود در روز دانشجو کوشید، با تکرار ادعای دخالت مقام معظم رهبری در جزییات مذاکرات ، القا کند که اگر برجام ایرادی هم دارد، مقام معظم رهبری هم در آن شریک است! که در چند جمله این ادعا را تکذیب میکنم:

1- اگر خطوط قرمز مقام معظم رهبری و شروط نه گانه ایشان در اجرای برجام، مثلاً در مسائلی مانند تناظر، هم زمانی، پرهیز از خوشبینی، اخذ ضمانتهای لازم و… رعایت میشد، امروز آمریکا نمیتوانست این همه بدعهدی و کارشکنی کند! پس وقتی این موارد رعایت نشده است، نمیتوان ادعای دخالت مقام معظم رهبری در جزییات مذاکرات را پذیرفت!

2- آقای روحانی امروز در حالی میخواهد از پذیرش مسئولیت بزرگ خود در خصوص ناکامیهای برجام فرار کند که مشمول حمایتهای لازم از سوی مقام معظم رهبری بوده است و خود آقای روحانی  قبلاً در تاریخ 93/6/8 هم صراحتاً گفته بود: «مسئولیت مذاکرات هسته ای را شخصاً برعهده دارم»؟!

3- اگر ادعای دخالت مقام معظم رهبری در جزییات مذاکرات صحیح و ایشان شریک ناکامی های برجام است، پس چرا ایشان به راحتی آن را خسارت محض خواندند درحالی که روحانی تا همین چند روز پیش آن را آفتاب تابان، ابر شتابان، هوای پاک، کار خدا و باغ سیب و گلابی مینامید؟!

4- اگر برجام با رعایت منویات رهبری و جزئیات مد نظر ایشان در مذاکرات و توافق تنظیم شده بود، پس چه نیازی بود که برای تصویب آن، به فشار بر نظام و حتی درخواست رفراندوم هسته ای روی آوردند؟!

5- روحانی چطور میتواند در جزئیات برجام به نظر رهبری احترام گذاشته باشد در حالی که حتی به کلیات مد نظر رهبری، که از همان اول #بدبینی به آمریکا و بی فایده و مضر دانستن تعامل با آمریکا بود، توجهی نداشته است؟!

6- ما فراموش نکرده ایم که پس از مطلب انتقادی سایت رهبری درباره پیاده روی ظریف و کری با عنوان نقطه خیالی، روحانی جسورانه گفت: «ممکن است ایراد بگیرند و بگویند تند و کند راه رفته و…»! که این نقدپذیری! به خوبی میزان احترام روحانی به منویات رهبری، آن هم در جزئیات! را نشان میدهد!

7- اگر ادعای دخالت مقام معظم رهبری در جزییات مذاکرات درست بود، پس چه نیازی بود که ایشان در منشور اجرای برجام هشدار دهند که: «(برجام) دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه به لحظه،‌ میتواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده کشور منتهی شود.»

8- اگر خطوط قرمز مقام معظم رهبری و به ادعای آقای روحانی! جزییات مد نظر ایشان در حوزه مذاکرات و متن برجام رعایت شده بود، پس چه نیازی بود برای اجرای برجام، شرایط نه گانه را تعیین کنند و عدم رعایت آن را موجب خسارت بزرگ به کشور بدانند؟!

9- ادعای دخالت مقام معظم رهبری در جزییات مذاکرات، قبلاً در زمانی که مذاکره کنندگان میخواستند آن را به تصویب مجلس برسانند نیز مدام از سوی ایشان تکرار میشد که البته رهبری همان موقع آن را قویاً تکذیب کردند و تکرار مجدد این ادعا بعد از حدود یک سال، حاکی از نیاز ایشان به فرافکنی حتی به قیمت دروغگویی دارد.

10- آقای روحانی امروز در حالی میخواهد از پذیرش مسئولیت بزرگ خود در خصوص ناکامیهای برجام فرار کند که مشمول حمایتهای لازم از سوی مقام معظم رهبری بوده است و خود آقای روحانی قبلاً در تاریخ 93/6/8 هم صراحتاً گفته بود: «مسئولیت مذاکرات هسته ای را شخصا برعهده دارم»؟!

سخنرانی روحانی در سازمان ملل چند جمله مهم داشت که از شما دعوت میکنم به آنها توجه کنید:

«8 ماه بعد اجرای برجام، وضعیت اقتصادی ایران بهتر شده، تورم یک رقمی شده است و شاهد شکوفایی اقتصادی و علمی ایران خواهیم بود./من به فردایی بهتر امیدوارم. تجربه مذاکرات برجام، نمونه ای از سیاست اعتدالی است که به بحرانی غیر ضروری پایان داد./ایالات متّحده، به خوبی می داند که برجام ، اکنون یک سند پذیرفته شد? چندجانبه است و اهمال نسبت به اجرای آن از سوی امریکا، تخلفی بین المللی تلقّی خواهد شد و اعتراض جامع? جهانی را برخواهد انگیخت. هر گونه بدعهدی در اجرای برجام، به بی اعتباری بیشتر ایالات متحده در سطح جهان می‌انجامد.»

پالسی که از سخنرانی روحانی در سازمان ملل به دنیا ارسال شد این بود که اگر چه آمریکا به تعهداتش در برجام پایبند نیست، اما چون باعث شده است تا اقتصاد ما متحول شود و جلوی یک «بحران» را گرفته است، ما حتی با ادامه این روند بدعهدی آمریکا و چه بسا با تشدید این کارشکنی ها بازهم از برجام دست برنخواهیم داشت! حتی روحانی، آنجایی که درخصوص بدعهدی آمریکا در برجام تذکر داد، حرفی از احتمال واکنش ما نزد، تنها گفت بدعهدی آمریکا، اعتبارشان در جهان را خدشه دار میکند!

به آقای روحانی باید گفت:

1- همانطوری که رهبر معظم انقلاب و خود مسئولان آمریکایی بیان کردند، ایران به صورت نظامی قابل مهار نبود، چرا که قدرت و توان نظامی و قدرت نفوذ بالای ایران در منطقه، امکان استفاده از این گزینه را آمریکا گرفته بود.

2- گر قرار بود آمریکا از ترس آبرو و اعتبار جهانیش به تعهدات خودش و قوانین بین المللی عمل کند که الان باید با یک آمریکای کاملاً متفاوت  مواجه میبودیم نه با بزرگترین حامی کودک کشی و تروریسم در دنیا!

3- شما با این همه تعریف و تمجیدی که از برجام و کارآیی آن برای ایران میکنید، آمریکا را به بدعهدی و امتیازخواهی بیشتر تشویق میکنید نه به عمل به تعهداتش.

4- کاش دست کم، در مجامع بین المللی برای نیل به اهداف ملی سخن میراندید، نه این که تریبون سازمان ملل را با تریبون سفر استانی برای ارائه آمارهای متناقض و جهت کسب رأی، اشتباه بگیرید.