همانطور که پیش بینی میشد، پس از جملات مقام معظم رهبری در روز ارتش مبنی بر این که «اگر کسی میخواهد از دشمن بترسد، بترسد، اما از طرف مردم نترسد» آقای روحانی دوباره افاضه ای کرد و گفت: « از جیب خودتان بروید دنبال تحریم نه از جیب مردم » و سپس به برخی از آثار برجام در تسهیل و ارزان کردن هزینه نقل و انتقال پول و واردات کانتینترهای کالا اشاره کرد که در پاسخ به این اظهارات ایشان میتوان به چند مورد اشاره کرد:

1- مقام معظم رهبری هرگز حرفی در جهت لغو برجام بر زبان نیاورده اند و این القاء که ایشان یا کلیت نظام، بدون حضور روحانی، برجام را به سادگی کنار میگذارد، تنها یکی از راهبردهای دولت برای ایجاد دوقطبی کاذب برجامیان و نابرجامیان و دیگر دوقطبی کاذب جنگ و صلح است تا به این وسیله با ترساندن مردم از جنگ و تحریم، بتواند بخشی از آرای از کف داده خود را با القای شرایط اضطراری به چنگ آورد.

2- قطعا برجام در برخی بخشهای اقتصادی تسهیلاتی را فراهم کرده است، ولی وقتی نسبت این تسهیلات را با آن چه که برایش به مذاکره پرداختند، امتیاز دادند، مدعی شدند و وعده دادند، در نظر بگیریم می بینیم این تسهیلات حقیقتاً ناچیز است و این که این ناچیزها را رفع تحریم میخوانند خود مضحک است، حال این که اگر دنبال رفع تحریم بودند با رعایت خطوط قرمز مقام معظم رهبری در تنظیم برجام و شروط نه گانه ایشان در اجرای آن میتوانستند به آن برسند.

3- متأسفانه دولت آقای روحانی نه تنها امروز در رفع عملی و نه روی کاغذ تحریمها موفق نبوده است، بلکه در زمینه افزایش مقاومت در برابر تحریمها یا همان تحقق اقتصاد مقاومتی که سالهاست به عنوان اولین و مهمترین خواسته مقام معظم رهبری است نیز موفقیت چندانی کسب ننموده است و این دقیقاً برخلاف مسیری بود که رهبری ترسیم میکرد تا هم تحریمها به صورت واقعی رفع شود و ادامه نیابد و هم کشور در برابر تحریمها مقاومت شود.

4- نکته دیگر این که همانطور که خود آقای روحانی در اظهاراتش در 1396/2/1 روی تسهیل واردات و خرید کالا تأکید دارد، اگر برجام تسهیلاتی هم فراهم کرده باشد، متأسفانه آن را در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی، تولید، اشتغال، انتقال تکنولوژی و صادرات و نهایتا جیب مردم به کار نگرفته اند، بلکه بیشترین اثر آن را در واردات بی رویه کالا و ایراد ضربه به تولید و اشتغال داخلی شاهد بوده ایم.

5- نکته دیگر این که همانطور که باید مواظب جیب مالی مردم بود و از آن ولخرجی نکرد، باید مواظب جیب عزت این مردم غیور هم بود و در خرج کردن از جیب عزت مردم سختگیر بود، این هم نمی شود که مدام از جیب عزت مردم و تلاش شهدا و دانشمندان کشور به بهانه جیب مالی شان هزینه کنیم، تنازل هایی را به طور دائم و موقت بپذیریم و نهایتاً هم بدون هیچ احساس گناهی، از پاسخگویی فرار کنیم!

6- متأسفانه دولت به جای این که برجام را به مثابه یک ابزار برای رفع تحریم و بهبود شرایط اقتصادی کشور و ترمیم جیب مردم به کار بگیرد، به اقرار خودش، به آن به چشم نوزاد دلبندی نگاه میکند که به هر قیمتی باید حفظش کرد و این نگاه را دشمن هم به خوبی درک کرده است و میکوشد ضمن سوءاستفاده از وابستگی آشکار دولت به برجام، از آن به عنوان ابزاری برای توقف توان هسته ای در کنار امکان تشدید تحریمها استفاده کند و به کارشکنی در اجرای تعهداتش و زیاده خواهی بپردازد.

تمدید تحریم داماتو یا ISA، از چند جهت و به اذعان شخص مقام معظم رهبری و ظریف، وزیر امور خارجه و شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و حامیان تصویب برجام در مجلس یک نقض برجام آن هم از نوع آشکار و غیر قابل انکار است و امروز نیز بیشتر مسیر تصویب این تحریم به نحوی طی شده است که حتی اگر اوباما، رئیس جمهور فعلی آمریکا بخواهد مانع تصویب نهایی آن بشود (که اصلاً گویا چنین قصدی هم ندارد)، بازهم با توجه به اکثریت قاطع آرای اعضای کنگره و سنا، چنین امکانی برای وی وجود نخواهد داشت.

فارغ از این که دولت چه مسیری را در مذاکره، رسیدن به توافقهای ژنو، لوزان، وین و اجرای برجام طی کرد تا امتیازاتی که روی کاغذ کسب کرده بود، در عمل و درازای #تقریبا_هیچ، از دست بدهد، امروز مهمترین مسئله قابل تأمل این است که «تعامل با آمریکا» را که جریانی خاص، حدود 3 دهه به صورت مخفیانه در قضیه مک فارلین و به طور علنی در توافق سعدآباد دنبال کردند، یکبار دیگر در قالب برجام و با ابعاد بسیار بی نظیر و بی سابقه آن دنبال گردد.

همان جریانی که مدعی بود تنها راه حل مشکلات کشور، «تعامل با آمریکا» است و در تمام مشکلات کشور، گفتمان اصیل انقلاب در حوزه مقاومت و استقلال را به چالش میکشید و با همین ادعا از 50/7% مردم، رأی گرفت و از مجوز مقام معظم رهبری برای آزمایش راهی که شخص رهبری به آن بدبین بودند، برخوردار شد، امروز مسیر تعامل با آمریکا را در بالاترین سطوح سیاسی با مذاکره، توافق، لبخند، مصافحه، پیاده روی و تنازل، آن هم در جلوی چشم مردم ایران و جهان طی کرده اند.

امروز مهمترین حاصل این تجربه تعامل با آمریکا در برجام، یک درس عبرت ماندگار و پرهزینه است که پس از چند سال بزک کردن سیمای آمریکا از سوی غرب دوستان، چند سال مذاکره خوشبینانه، تعامل، توافق، اجرای پیش دستانه بندهای توافق و دادن امتیازات سنگین که توسط مدعیان دیپلماسی و تحصیل کردگان در آمریکا و انگلیس انجام شد، حاصل گردیده و امروز وقت آن است که حاصل این درس عبرت پرهزینه، برای تغییر جهت از این مسیر انحرافی از گفتمان انقلاب، مورد استفاده قرار گیرد.

امروز با توجه به این که تمدید تحریم داماتو (ISA)، نقضی آشکارتر از نقضهای گذشته است و با توجه به این که برخلاف نقضهای قبلی برجام، بابت آن از قبل در بالاترین سطح سیاسی کشور اولیتماتوم داده شده بود، توقع میرود دولت نسبت به اعتراض رسمی نسبت به این نقض برجام و نقضهایی که در دوره پسا برجام انجام شده است، وارد فرایند تعبیه شده در متن برجام، برای اعتراض گردد و نگذارد که طرف مقابل به راحتی نسبت به تعرض آشکار به منافع ایران در برجام ادامه دهد.

درخصوص مردم هم باتوجه به شرایط جدیدی که با نقض برجام توسط آمریکا در آن قرار گرفته ایم نباید نگرانی داشت، چرا که مردم عزیز ما و حتی آنهایی که بعضاً فریب لبخند و تبریک اعیاد فطر و نوروز امثال اوباما و بزکهای امثال صادق زیباکلام و سریع القلم را میخوردند، در برابر تشدید دشمنیهای علنی آمریکا که حتی در پسابرجام هم لحظه ای متوقف نگردید، متحدتر شده اند و اگر برخی از مسئولان بخواهند با ایجاد دوقطبیهای کاذب، از مردم برای توجیه استمرار تنازلهای بی فایده استفاده کنند، موفق نخواهند شد.

برجام هسته ای در حالی محقق شد که دولت بابت شروع مذاکرات هسته ای از رهبری مجوز گرفت تا طبق خطوط قرمز رهبری به توافق برسد و نهایتاً هم برجام با تصویب طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام» در مجلس و مصوبه شورای عالی امنیت ملی و امضای مشروط رهبری و تحت نظارت هیأت نظارت بر اجرای برجام اجرایی گردید و با تمام این ملاحظات مورد سوءاستفاده طرف مقابل از حفره های برجام گردید.

در اوج گلایه های منتقدان در خصوص بدعهدی های آمریکا در اجرای برجام، ناگهان خبر تعهد ایران به کارگروه اقدام مالی منتشر شد، هرچند تعهد دولت به FATF محرمانه اعلام شد ولی براساس اظهارات خود مسئولان دولتی، براساس این تعهد، نظام بانکی ایران تحت نظارت کامل این کارگروه درآمد و نظام بانکی مکلف شد تعاریف تحمیلی در خصوص تروریسم و گروه های تروریستی را بپذیرد که البته مورد انتقاد جدی بسیاری از کارشناسان اقتصادی و امنیتی قرار گرفت.

اگرچه تعهد دولت به FATF ابعاد امنیتی و اقتصادی زیادی برای ما می تواند ایجاد کند اما این همه ماجرا نیست بلکه مسئله مهمتر بروز یک بدعت آشکار و خطرناک است، این که یک توافق بین المللی بدون رعایت اصول 77 و 176 قانون اساسی، مسیر مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی را به بهانه محرمانه بودن (که از بدعتهای برخی منضمات برجام هسته ای بود) طی نکند، می تواند موجب گردد تا دولت تعهدات طولانی مدت بیشتری را بدون طی مراحل قانونی آن ها، بر کشور، مردم و دولت های آینده تحمیل نماید.

در حالی که برجام هسته ای با وجود خطوط قرمز رهبری، شروط مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی و بندهای منشور رهبری بازهم مورد سوءاستفاده آمریکا قرار گرفته است، این هشدار را به ما می دهد که در تنظیم تعهدات و توافقات بین المللی دیگری مانند تعهد دولت به FATF باید بیشتر و بیشتر دقت نمود و راه های سوءاستفاده دشمنان را با مداقه بیشتری بست، نه این که با سهل انگاری بیشتر و عدول از قوانین مسلم و مهم، خسارت های بیشتری بر کشور تحمیل گردد.

با توجه به مشروحه فوق آنچه که مایه تأسف و نگرانی بیشتر است این که خود نهادهای مجلس و شورای عالی امنیت ملی در خصوص اقدامات خلاف قانون دولت سکوت پیشه کرده اند و این سکوت به منزله سرباز زد از تکالیف قانونی و اجحاف به حقوق مردم است و می تواند موجب سوءاستفاده بیشتر دولت در ایجاد تعهدات بیشتر برای کشور گردد، لذا توصیه می شود مجلس و شورای عالی امنیت ملی هرچه سریعتر به جبران کوتاهی های خود بپردازند و این پیام خطرناک را به دولت صادر نکنند که می تواند در مدت کوتاهی که بر سر کار است، هر تعهد سنگین و خطرناکی که بخواهد را بر کشور تحمیل نماید.

آقای ظریف! شما دیروز در مورخ 28/4/95 در سالگرد برجام در خصوص نمره برجام گفتید:

«اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم، حتماً با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین‌المللی نمره بسیار خوبی می‌گیرد، اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکایی‌ها نمره بدهیم احتمالاً نمره پایین می‌گیرد.»

آقای ظریف! در رابطه با نمراتی که دادید، از شما چند سؤال داریم که امیدواریم در سخنرانی ها و مصاحبه های بعدی به پاسخ شان اشاره کنید:

آقای ظریف! چگونه نمره برجام را بسیار خوبی می دانید در حالی که این قدر به لحاظ ضمانت های اجرایی برای طرف مقابل ضعیف بوده است؟!

آقای ظریف! چطور به برجامی که بر مبنای انکار دشمنی آمریکا تنظیم شده است، نمره خوب می دهید در حالی که قریب به یک قرن است که آمریکا دشمنی مستمر و مدام با ایران و ایرانی را با انواع کودتای سخت و نرم، استثمار، جنگ تحمیلی، حمایت قاطع از ترور، تحریم، ویروس استاکس نت، زدن هواپیمای مسافری، تهدید، توهین و … نشان داده و همین تداوم دشمنی اش در اجرای برجام هم تکرار شد؟!

آقای ظریف! چطور به برجام نمره بسیار خوبی می دهید در حالی که اگر اقدامات طرفین برجام، همزمان، متناظر، متوازن و گام به گام در آن مشخص می شد، عملاً امکان بدعهدی و کارشکنی در این حد از او اخذ می شد؟!

آقای ظریف! چطور نمره برجام را بسیار خوب می دانید در حالی که خودتان به رهبری فرمودید «ما نتوانستیم برخی از خطوط قرمز شما را حفظ کنیم» و البته اکثر قریب به اتفاق خطوط قرمز درباره مدت محدودیت، محدودیت های غیر معمول، بازرسی از اماکن نظامی، تناظر، هم زمانی و توازن تعهدات، 190 هزارسو در کوتاه مدت، لغو کلیه تحریم ها، ساختار تحریم ها و…  را حفظ نکردید؟!

آقای ظریف! چطور به برجام نمره بسیار خوبی می دهید در حالی که پس از یک سال در عمل ثابت کرده که نتوانسته منافع ایران را در رفع تحریم ها تأمین نماید؟!

آقای ظریف! چطور به برجام نمره بسیار خوبی می دهید در حالی که نه تنها کلیه تحریم ها، بلکه حتی کلیه تحریم های هسته ای را نتوانسته از روی کاغذ بردارد و به اقرار عراقچی حداقل در 2 مورد با مقاومت آمریکایی ها عقب نشینی کردید؟!

آقای ظریف! چطور به برجام نمره بسیار خوبی می دهید در حالی که نه تنها نتوانسته است تحریم های قبلی را بردارد، بلکه نتوانسته جلوی برداشت از پول های ایران، تحریم های جدید مانند تحریم جدید موشکی، محدودیت ویزا و تحریم های در دست تصویب کنگره و دولت آمریکا به بهانه های موشکی، حقوق بشری، تروریسم، سایبری و… را به طور حقوقی بگیرد؟!

آقای ظریف! شما چگونه به اجرای برجام توسط آمریکا نمره بد می دهید در حالی که شروط نه گانه رهبری در اجرای برجام مانند اخذ تضمین کتبی از رئیس جمهور آمریکا،‌ ممانعت از هرگونه تحریم جدید،‌ ممانعت از بیان شفاهی باقی ماندن ساختار تحریم ها و… راه کارشکنی و سنگ اندازی در اجرای برجام را برای طرف مقابل بازگذاشتید؟!

آقای ظریف! چطور نمره برجام بسیار خوب است در حالی که با این همه کارشکنی و بدعهدی آمریکا در اجرای برجام، هنوز نمی توانید براساس متن برجام، نقض برجام را اثبات کنید و تنها می گویید این اقدامات وی با روح برجام سازگار نیستند؟!

آقای ظریف! اگر آمریکا با وجود برجامی که نمره بسیاری خوبی هم به آن دادید، توانسته این قدر بدعهدی و کارشکنی کند و تنها از ما امتیاز بگیرد، پس چطور توقع دارید برجام های 2 و 3 و … را هم کلید بزنید که البته با تعهد دادن به FATF کلید زده اید!؟

آقای ظریف! آیا بهتر نیست دست از بیان این جملات متناقض بردارید که «نمره برجام خیلی خوب است»، «آمریکا بدعهدی کرده است»، «اقدامات آمریکا ناقض برجام نیست و فقط با روح آن سازگاری ندارد»، «باید با برجام های دیگر مشکلات بیشتری را حل کرد»؟!

عراقچی ، عضو تیم هسته ای و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام، مقارن با یک سالگی برجام چند جمله مهم و کلیدی گفته است:

«خواسته های دیگر و به نظر من بزرگتری هم وجود داشته که نباید فراموش شود. نباید ما برجام را منحصر به برداشتن تحریم ها کنیم که البته هدف بسیار مهم و لازمی است و مطالبات ما از طرف های غربی نیز هیچ گاه در این زمینه کاهش پیدا نکرده و نخواهد کرد.»

«ما با بدعهدی، بد قولی و عدم اجرای درست برجام مواجه بوده ایم»

«خط قرمز هسته ای با تأیید رهبری جابجا شد»

البته این اظهارات و مشابه آن در همین مدت اخیر کم رخ نداده است تا حدی که امثال ناصر هادیان و یا بهشتی پور که از مشاوران و حامیان دولت در مذاکرات هسته ای بودند نیز حرفهای مشابه ای در خصوص این که رفع تحریم ها هدف اصلی مذاکرات نبود، زده اند و به نظر می رسد پس از ناکام ماندن برجام و اثبات خیالی بودن آن در باغ سبزی که از برجام نشان می دادند، رویکرد خود را در سالگرد برجام به دو سمت تغییر داده اند:

• این که هدف اصلی خودشان از مذاکرات که همان رفع تحریم بود را با هدف های خیالی مثل رفع جنگ و یا حفظ حقوق هسته ای کم اهمیت کنند!
• ضعف های مفرط برجام که در اثر عدم رعایت خطوط قرمز و شروط تعیین شده در منشور اجرای برجام از سوی رهبری ایجاد شده اند را با خود رهبری تقسیم نمایند!

با توجه به جایگاه عراقچی به عنوان مسئول ستاد پیگیری برجام و تأثیر تفکرات وی در نحوه اجرای مسئولیتش، نمی توان اظهارات او را کم اهمیت دانست، بلکه لازم می دانم در خصوص این اظهارات عراقچی و تناقضات آشکار وی با اظهارات قبلی خود دولتمردان و مقام معظم رهبری مواردی را بیان نمایم:

در تمام طول مذاکرات و تا مدت ها پس از نهایی شدن برجام، مذاکره کنندگان هسته ای اصرار می کردند که تمام خطوط قرمز رهبری را رعایت کرده اند ولی مقام معظم رهبری در نوروز امسال در مشهد فرمودند که آقای ظریف به من گفتند «نتوانستیم برخی از خطوط قرمز شما را حفظ کنیم»، به راستی آیا این به معنی هماهنگی با رهبری در جابجایی خطوط قرمز می تواند تلقی گردد؟! و یا این که عراقچی بازهم در حال طرح دروغ دیگری است؟!

نقل قول مقام معظم رهبری از ظریف درخصوص رعایت نکردن برخی از خطوط قرمز رهبری اثبات کرد که دو ادعای ظریف و عراقچی مبنی بر این که «تمام خطوط قرمز رهبری حفظ شده است» و «رهبری از همه جزییات مذاکرات مطلع بوده است» دروغ بوده است و از سوی دیگر همین مذاکره کنندگان قبل از تصویب برجام از سوی مجلس و شورای امنیت و امضای مشروط رهبری، بارها گفتند که متن برجام قابل تغییر نیست و یا باید تصویب شود و یا رد!! تا حدی که عراقچی در مصاحبه های اخیرش، شروط رهبری در اجرای برجام را منفک از برجام و نقض آن را متفاوت با نقض برجام معرفی کرد! که این ها نشان می دهد اساساً ادعای جابجایی خطوط قرمز با هماهنگی رهبری، دروغ جدید ایشان است.

از دیگر صحبت های عراقچی در یک سالگی برجام این بود که «هدف ما در مذاکرات تنها رفع تحریم ها نبود و فقط نباید به رفع تحریم ها معطوف شد بلکه هدف بزرگتر ما حفظ حقوق هسته ای بود!»، در صورتی که این سخنان، هم به لحاظ منطقی ایراد اساسی دارد و هم با حرفهای قبلی خود دولتمردان و سخنان مقام معظم رهبری در تناقض آشکاراست.

منطق عراقچی از این جهت اشتباه است که او داده ها را نیز به جای ستانده جا زده و به آن ها می نازد! انگار او فراموش کرده که برجام بخش هایی از حقوق هسته ای و قانونی ایران براساس مقررات بین المللی را به صورت طولانی مدت و بعضاً دائم (برخلاف خط قرمز رهبری) محدود کرده است و این به عنوان داده و پیش پرداخت ما به طرف مقابل بود تا ستانده ما که همان رفع تحریم هاست محقق گردد و این که او داده ها را نیز امتیاز و افتخار تلقی می کند نوعی سفسطه است.

هم شعارهای انتخاباتی روحانی، هم مواضع ایشان و سایر دولتمردان بعد از انتخابات، به رفع تحریم ها به عنوان هدف و نیاز اصلی تمام بخش های کشور اشاره داشتند و رهبری نیز همین مسئله را به استناد سخنان خود دولتمردان به ایشان گوشزد می کرد و نقل به مضمون گفتند «مگر شما نگفتید هدف اصلی ما رفع تحریم هاست، پس از آن کوتاه نیایید» و هم در متن موافقت مشروط خود با اجرای برجام، هدف ایران از پذیرش مذاکرات را این چنین بیان کردند:

«از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود، که از جمله آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریمها است»

در این که هدف روحانی و تیمش از گرفتن مجوز نرمش قهرمانانه، رفع تحریم ها بدون خدشه به حقوق مسلم هسته ای بود هیچ تشکیکی نمی توان ایجاد نمود و گرنه ما که از ابتدا براساس قوانین بین المللی، انرژی صلح آمیز هسته ای را حق خودمان می دانستیم و اساساً برای ما اهمیتی نداشت که آمریکا و غربی ها به حقوق هسته ای ما اذعان بکنند یا نکنند! بلکه همانطوری که دولتمردان شعار می دادند، مهم این بود که در کنار حفظ حقوق هسته ای، تحریم ها هم رفع شود!

بحث دیگر این که اساساً همین رفع تحریم ها به عنوان هدف اصلی مذاکرات نیز خواسته رهبری نبود، چه در اواخر دولت دهم و چه در دولت یازدهم، رهبری تنها با درخواست هایی که در خصوص امتحان کردن مسیر مذاکره مستقیم با آمریکا انجام شد موافقت کردند ولی همواره به بدبینی به این مسیر اذعان و به لزوم اجرای اقتصاد مقاومتی به عنوان راه حل اصلی مقابله با تحریم ها اشاره داشتند و امروز جالب است که خود دولتمردان که مجوز نرمش قهرمانانه را به بهانه رفع تحریم گرفتند، تلاش می کنند این هدف را در درجات بعدی قرار دهند!

دولتمردان با بیان دروغ هایی مانند اطلاع رهبری از تمام جزییات مذاکرات، رعایت تمام خطوط قرمز رهبری، جابجا شدن خطوط قرمز با هماهنگی رهبری، منظور از لغو همه تحریم ها تحریم های هسته ای بوده است و این که همه تحریم های هسته ای برداشته شده اند، تلاش می کنند تا از مسئولیت خود بکاهند و رهبری را نیز شریک ناکامی های برجامی خود نشان دهند مسلماً به راحتی قابل رد است چرا که وضع موجود ناشی از تنازل های مذاکره کنندگان از خطوط قرمز و شروط رهبری در تصویب و اجرای برجام است و اگر نظرات رهبری در خصوص لغو کلیه تحریم ها، محدودیت های بلند مدت و خاص، بازرسی از اماکن نظامی و امنیتی، اخذ تضمین های لازم و محکم، همزمانی و تناظر تعهدات و ممنوعیت هرگونه تحریم جدید و … رعایت می شد، یقینا اکنون با این همه دروغ و تناقض در اظهارات عراقچی مواجه نبودیم.

البته همانطوری که در مطلب قبلی ام در همین خصوص نوشتم، دلیل اصلی این تناقضات بسترسازی برای برجام های 2 و 3 است، در واقع مذاکره کنندگان هسته ای از یک سو جسارت ندارند که به ضعف های برجام که به دلیل خوش بینی مفرط به دشمن ایجاد شد اعتراف کنند و از سوی دیگر مانور بر بدعهدی ها و کارشکنی های آمریکا هم عملاً راه برجام های بعدی را برای شان می بندد پس اینجاست که به تناقض و دروغ و سفسطه ناگزیر می شوند تا هم شایستگی خود را برای برجام های دیگر زیر سؤال نبرند و هم این که آمریکا را همچنان شایسته تعامل و مذاکره و توافق نشان دهند.

اگر چه آقای روحانی امر کردند که دیگر به برجام نقد نشود ولی باتوجه بهسخنان اخیرشان در همایش استانداران(94/11/1) در مورد برجام، لازم است در خصوص این سخنان، مواردی بیان گردد، لذا ابتدا به سخنان ایشان توجه می کنیم:

«ما می خواستیم همه قطعنامه هایی که علیه مردم ایران تصویب شده لغو شود. به این نکته توجه کنید نه تعلیق شود و نه تعویق شود، خوب این ادعا ادعای بزرگی بود، من اولین بار که به تیم مذاکره کننده هسته ای گفتم خط قرمز من برای شما این است که قطعنامه ها باید لغو بشود، این خط قرمز من است بقیه مهم نیست. قطعنامه ها به عنوان اولین خط قرمز است و خط قرمز دوم هم تحریم ها است، همه تحریم ها باید برداشته شود. بقیه موضوعات را می­شد با فرازو نشیب بپذیریم.رییس جمهوری ادامه داد: ‘حالا سانتریفیوژ ها 5 هزار یا 6 هزار، یا 6 هزار و 40 تا است. من اشاره می کنم اینها چیزهای مهمی نیست، در یک مسئله مهم ملی و بین المللی ما باید به آن اهداف بلند و اصلی که سرنوشت ملت به آنها گره خورده، آنها را باید حل و فصل کنیم.»

اظهارات برجامی روحانی در همایش استانداران از چند جهت قابل نقد است:

اولاً که ایشان به خط قرمزهایی که خودشان صلاح می دانستند اصالت داده اند و از تیم مذاکره کننده اینها را خواسته و گفته بقیه موضوعات را می شود با فراز و نشیب پذیرفت!! و این در حالی است که خطوط قرمز مقام معظم رهبری باید به عنوان اصول اولیه واصولی که قابل عدول نبود از سوی رئیس جمهور برایدستگاه دیپلماسی تعیین می­شد، مشخصاً خطوط قرمزی که ایشان برای مذاکره کنندگان تعیین کردند فرسنگها از خطوط قرمز رهبری عقب تر بوده است.

ثانیاً این که ایشان لغو قطعنامه ها را خواستند و الان هم این لغو را محقق شده اعلام می کنند اشکال اساسی دارد. شاید این که در قطعنامه 2231 کلمه لغو برای قطعنامه های قبلی آمده است کفایت کرده است اما واقعاً آیا قطعنامه ها لغو شده اند؟! چطور وقتی بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 می گوید «اگر هرکدام از دولت های طرف برجام درخصوص پایبندی طرف مقابل اعتراض داشته باشد، بعد از به نتیجه نرسیدن یک مکانیزم یک ماهه، همه 6 قطعنامه قبلی، به همان شکل پیش از برجام اعمال خواهند شد»، این بازگشت ظرف یک ماه با مکانیزم ماشه و حتی بدون فرصت برای رأی وتوی چین و روسیه می تواند به معنی «لغو» تعبیر گردد؟! آیا این به تعلیق یا تعویق نزدیک تر نیست؟!

ثالثاً خط قرمز دوم آقای روحانی صرفاً برداشته شدن تحریم ها بود، برداشته شدنی که البته به معنی «لغو تحریم­ ها» که مد نظر مقام معظم رهبری بود، نبود و بدتر این که همین تعلیق­ ها نیز اولاً درمورد همه تحریم ­ها نبود، ثانیاً که در مورد همه تحریم­ های هسته­ ای نبود و ثالثاً این که وقتی مکانیزمی برای جلوگیری از افزودن تحریم به بهانه های دیگر در توافقات تعبیه نشده است و به اقرار آقای ظریف، آمریکا نیز به تحریم معتاد شده است، عملاً تمام آنچه که بابتش مذاکره شد احتمالاً با بهانه های جدید برما تحمیل خواهد شد.

رابعاً زمانی که آقای روحانی کار دولت یازدهم را شروع کردند، 19 هزار سانتریفیوژ درحال کار بودند و ایشان در همان بدو مذاکرات، توسعه سانتریفیوژها را که عامل بسیار مهمی در میزان امتیازگیری بود را متوقف نمود و در حالی که نظر مقام معظم رهبری حفظ 190 هزارسو بود تا حداقل نیاز نیروگاه بوشهر تأمین شود، ولی گویا این مقوله نیز از مقوله هایی بود که برای شخص رئیس جمهور فاقد اهمیت بوده است.

خامساً آقای روحانی می گویند حل مسائل ملی، بین المللی و اهداف بلند مهم بوده است ولی نمی دانم چرا این تصور به ذهن می آید که گویا ایشان اهداف بلند را بهانه ای برای توجیه پذیرش محدودیت های بلند مدت قرار داده اند، در هر صورت مقام معظم رهبری بارها مخالفت شان را با پذیرش محدودیت های بلند مدت 10 و 15 ساله اعلام کرده بودند، ولی آقای روحانی به بهانه اهداف بلند، محدودیت های بلندی را بر صنعت هسته ای و مسائل امنیتی و نظامی کشور (اعم از محددیت های موشکی تا بازرسی های گسترده) پذیرفتند.

نتیجه: اگر چه ظاهراً سخنان روحانی یک روایت ساده از مسیر مذاکرات است اما نگاهی به سخنان وی اثبات می کند که ایشان بیشتر درپی این است که اثبات کند که در مسیر برجام هر هدفی که به عنوان خط قرمز تعیین کرده را عینیت بخشیده است، یقیناً این همان مسئله ای است که مقام معظم رهبری در خصوص آن فرمودند بهتر از این هم در خصوص برجام می شد عمل کرد و یا در نامه تأیید برجام فرمودند که برجام پر از نقاط ضعف حقوقی است که اگر به درستی از آنها حراست نشود طرف مقابل از آنها به نفع خود استفاده خواهد کرد. متأسفانه برجام هم به لحاظ خطوط قرمزی که ملاک مذاکرات بوده از سوی مذاکره کنندگان به درستی هدایت نشده و هم به لحاظ این که راه فرار و تأویل در آن به نفع طرف مقابل تعبیه شده است همانطوری که تحریم های جدید موشکی یکی از همین تأویل نظرها بوده است. با تمام آنچه که گفته شد، همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند، برجام مشکلات کشور را حل نمی کند بلکه مدیریت صحیح کشور براساس اقتصاد مقاومتی تنها چاره ساز کشور است.