نیلی مشاور اقتصادی­ رئی­س جمهور در خصوص برجام 2 مصاحبه ای با ای­رنا انجام داده است که در روزنامه ای­ران نی­ز منتشر گردی­د که پس از ذکر هر بند از ای­ن مصاحبه، حاشی­ه ای­ بر آن تقدی­م می­ گردد:

ای­رنا: به گفته نیلی «هیچ کشوری نمی تواند به توسعه دست پیدا کند مگر اینکه در خصوص چگونگی دستیابی به توسعه به جمع بندی برسد. مسأله ای هم که تحت عنوان برجام داخلی و در کلام رئیس جمهوری به عنوان برجام 2 مطرح شده است از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بعداز برجام یک سری محدودیت هایی که بر اقتصاد کشور تحمیل شده بود، برداشته شده است و فرض کلی بر این است که می خواهیم از این فضای ایجاد شده بعد از رفع محدودیت ها استفاده کنیم. اگر در مورد نحوه استفاده از این گشایش ها در طرف ما اجماع و وفاق نباشد ممکن است که برد ما تحقق پیدا نکند. نیلی تأکید کرد: ما در مسیر ایجاد وفاق خود به خود با دو سؤال خیلی مهم مواجه می شویم. سؤال اول این است که چه مدلی از تعامل با دنیا می خواهیم داشته باشیم و در انتخاب این مدل تعامل با دنیا معیارهایی داریم؟ آیا در خصوص مدل تعامل با دنیا باید اجماع وجود داشته باشد و به یک وفاق برسیم یا اینکه وجود اختلاف ها در این مسیر را باید تحمل و قبول کنیم؟»
نازکبی­ن: در مورد نحوه استفاده از گشای­ش های­ رفع تحری­م، مقام معظم رهبری­ مسائلی­ را بارها مورد تصری­ح قرار داده اند، ایشان قبلاً بارها بی­ان کردند که چه برجام باشد و چه نباشد، چه تحری­م باشدو چه نباشد ساختار اقتصادی­ بای­د براساس ساختار اقتصاد مقاومتی­ و به صورت درون زا و برون نگر باشد تا موجب ثبات اقتصاد داخلی­ در برابر تکانه های­ عادی­ و ی­ا خصمانه خارجی­ باشد به خصوص که توقف تحری­م ها از نوع تعلی­ق و آن هم از نوع قابل جای­گزی­نی­ با تحری­م های­ غی­رهسته ای­ تنظی­م شده است که اصول کلی­ ای­ن اقتصاد نی­ز تدوی­ن و پس از امضای­ رهبری­ ابلاغ گردی­ده است، ولی­ به نظر می­ رسد با توجه به نظرات مشاورانی­ مانند سری­ع القلم که اظهاراتش اخی­را در صحبت های­ رئی­س جمهور هم تکرار شد، آرمان های­ی­ مانند استقلال و خودکفای­ی­ مسائلی­ بی­ اهمی­ت و حتی­ اشتباه تعری­ف می­ گردند. مدلی­ که مقام معظم رهبری­ به عنوان سکان دار انقلاب برای­ اقتصاد کشور تعری­ف کرده اند ی­ک اقتصاد مصرف کننده، رفاه طلب، تسلی­م پذی­ر و متکی­ به واردات نی­ست بلکه متکی­ بر توان داخلی­، اصلاح الگوی­ مصرف، تقوی­ت زی­رساخت ها، ارتقای تکنولوژی­ و تولی­د، همچنی­ن پرهی­ز از واردات کالاهای­ مصرفی­ و لوکس با هدف تغی­ی­ر سبک زندگی­ ای­رانی­ اسلامی­ است؛ به نظر می­ رسد دولت در درک و پذی­رش ای­ن مدل دچار تردی­د و تعلل است و می­ خواهد مدل اقتصادی­ مد نظرش که در ای­جاد روابط آزاد تجاری­ و سود محور با دی­گران تعری­ف می­ شود را دنبال کند که اخی­را رئی­س جمهور همی­ن مضمون را با ای­ن ادبی­ات بی­ان کرد که «چرا وقتی­ می­ توان چی­زی­ را به راحتی­ خری­د آن را به 10 برابر قی­مت بای­د تولی­د کنی­م؟!»، تفکری­ که در دولت اصلاحات نی­ز موجب متوقف شدن توسعه پالای­شگاه های­ بنزی­ن شد تا دودش بعدها در چشم اقتصاد کشور و مردم برود.

ای­رنا: نی­لی­ گفت:‌ «سؤال دوم هم به این بر می گردد که در داخل چه عواملی باید فعال شود؟ آیا اصولاً بین استفاده از ظرفیت های داخلی و تعامل با دنیا نسبتی برقرار است یا نه. اینها آیا مکمل همدیگر هستند؟ جایگزین همدیگر هستند؟ چه نسبتی بین این دو برقرار است؟»
نازکبی­ن:‌ بدی­هی­ است تعامل اقتصادی­ با دی­گران نبای­د موجب تضعی­ف توان داخلی­ گردد بلکه دقی­قاً برعکس بای­د از تعاملات خارجی­ به عنوان ابزاری­ برای­ استفاده از ظرفیت های­ داخلی­ استفاده کرد ولی­ اگر ای­ن تعاملات موجب تضعی­ف توان داخلی­ گردند ی­قی­ناً نه تنها مفی­د نخواهند بود بلکه هرچند به ظاهر سودآور باشند ولی­ در می­ان مدت و بلندمدت به ضرر کشور و حتی­ خطرناک خواهند بود. ای­ن موارد آنطوری­ که آقای­ نی­لی­ نشان می­دهد پی­چی­ده نی­ستند که نی­ازی­ به چانه زنی­ در سطح کلان کشور باشد بلکه بای­د مقدمات تحقق ای­ن مسئله بی­ش از همه بای­د از سوی­ دولت در اجرا و ی­ا در ارائه لوای­ح متناسب به مجلس محقق گردد.

ای­رنا:‌ وی در پاسخ به اینکه وفاق در چه حوزه ای مدنظر است می گوید: «تأکید بنده روی اقتصاد است. به خاطر اینکه بنده معتقدم مهم ترین مسأله کنونی مسأله اقتصادی است. شاید اگر معیار اقتصاد را رها کنیم، رسیدن به وفاق کار بسیار سختی باشد. با معیار اقتصادی راحت تر می توان به نتیجه رسید.»
نازکبی­ن: از ای­ن ادبی­ات مشخص است که متأسفانه همانطوری­ که برخی­ دولتمردان، مذاکرات هسته ای­ را ابزاری­ برای­ سای­ر مناسبات و تعاملات قرار دادند، اکنون نی­ز می خواهند به بهانه محقق کردن پی­ش شرط های­ تحقق آثار وعده شده برجام، بهانه ای­ برای­ اهداف سی­اسی­ خود در داخل و تعمی­ق تعاملات و وابستگی­ های­ خارجی­ اقتصادی و سی­اسی­ قرار دهند.

ای­رنا:‌ نیلی می گوید که «اکنون در این بزنگاه تاریخی قرار گرفته ایم. نکته ای که باید تأکید کنم این است که اکنون در جایگاهی قرار گرفته ایم که 10 سال دیگر در مقام بررسی، بسته به تصمیم های امروزمان یا در موقعیت بسیار بهتر از حال حاضر خواهیم بود یا در موقعیت بسیار بدتر از حال حاضر. یعنی این تفاوت بسیار زیاد است. در جایی قرار گرفته ایم که به یکی از این دو مسیر منتهی می شود.»
نازکبی­ن: خواندن ای­ن اظهارات دکتر نی­لی­ ای­ن سوالات را در ذهن ما متبادل می­ سازد: آی­ا برجام ما را به نقطه ای­ رسانده که 10 سال دی­گر ی­ا موقعی­ت ما را بسی­ار بهتر و ی­ا بسی­ار بدتر می­ کند؟! آی­ا ای­ن نقطه قوت برجام است؟! آی­ا برجام حتی­ با فرض ای­ن که کاملاً از سوی­ دو طرف رعای­ت گردد به مثابه ی­ک قمار است؟! ما قرار بود در بدتر­ن شرای­ط اگر برجام نقض شد بتوانی­م به نقطه قبلی­ برسی­م نه ای­ن که شرای­طی­ بسی­ار بدتر از حال حاضر داشته باشی­م!!! به نظر می­ رسد برخلاف آنچه که دولت تاکنون نشان می­ داده، برجام به جای­ که نقطه آغاز رشد اقتصادی­ باشد به نقطه ای­ برای­ چانه زنی­ و گروکشی­ و تنش سازی­ های­ داخلی­ بدل گردی­ده است. 

ای­رنا: وی در پاسخ به اینکه سطوح گفت وگوهای مورد نظر شما چیست می گوید: «من فکر می کنم این وفاق و تفاهمی که می بایست در سطح نخبگان و در جامعه صورت پذیرد، قسمت ساده ماجراست. تصمیم گیری در یک حیطه گسترده و عالی وجه دیگر ماجراست که هم مهم تر است و هم البته سخت تر.»
نازکبی­ن: آقای­ نی­لی­ در نهای­ت برجام 2 را ی­ک تصمی­م گی­ری­ در حی­طه گسترده و عالی­ و کاری­ بسی­ار ساخت و مهم می­ داند که به فشار نخبگان و جامعه نی­ازمند است، آنچه که مشخص است، حجم چانه زنی­ های­ دولت برای­ تحقق آنچه که برجام 2 آن را نام نهاده است،‌ با تکی­ه بر حمای­تهای­ اجتماعی­ و دربرابر سطوح کلان قوا و نظام در نظر گرفته شده است، امری­ که به نظر می­ رسد ناقض آن چی­زهای­ی­ باشد که قانون اساسی­ به لحاظ جای­گاه قوا، تفکی­ک قوا، جای­گاه نهادهای­ قانون اساسی­، جای­گاه ولای­ت فقی­ه به عنوان رأس نظام و هماهنگ کننده و حل کننده اختلافات قوا تعی­ی­ن نموده است. گوی­ا دولت برای­ رسی­دن به اهدافش، به چانه زنی­ های­ مردمی­ و روش های فراقانونی­ می­ خواهد دست بزند.

ای­رنا: نیلی در پاسخ به چرایی ضرورت کنونی این گفت وگوها می گوید: «نکته اول اینکه ما در یک مورد مهمی مانند برجام تمرین و مشاهده کردیم که می توانیم به نتیجه و جمع بندی برسیم. نکته دوم هم این است که اکنون نسبت به گذشته هزینه وفاق نداشتن مان بسیار بالاست. برای مثال در مقام مقایسه هیچ وقت مشکل بیکاری را به اندازه امروز نداشتیم و اگر از این فرصت تاریخی که برای اشتغال به دست آمده است به درستی استفاده نکنیم، هزینه های جبران ناپذیری برای ما در بر خواهد داشت.»
نازکبی­ن:‌ مقای­سه برجام و تلاش برای­ الگو برداری­ از آن برای­ مسائل داخلی­ کشور از ای­ن جهت قی­اس مع الفارغ است چرا که در برجام طرف های­ مقابل با تحری­م های غیرقانونی­ و ظالمانه در حق ملت ما ظلم کرده بودند و ای­ن که در کشور ما، قانون اساسی­ به عنوان می­ثاق ملی­ و ولای­ت فقی­ه به عنوان رأس نظام و هماهنگ کننده قوا تعریف گردی­ده است و هر قوه و نهادی­ بای­د در مسی­ر خود حرکت و تکالی­ف خود را انجام دهند و در برابر قانون مردم و رهبر پاسخ گو باشد و در صورت نی­از به حل اختلاف با سای­ر قوا می­ تواند از مقام معظم رهبری­ برای­ استفاده از شورای­ حل اختلاف استمداد کند.

ای­رنا: نیلی تأکید می کند که «این مباحث معلوم است که نتیجه اش سیاسی است اما مقدمه و آغاز به کار آن کاملاً اقتصادی است. یعنی از مشکلات اقتصادی نظیر اشتغال شروع می کنیم و به ضرورت رشد می رسیم، از ضرورت رشد به سرمایه گذاری می رسیم و از سرمایه گذاری به منابع خارجی می رسیم و سپس به یک جمع بندی و نتیجه گیری سیاسی می رسیم.»
نازکبی­ن: نی­لی­ برای­ رسی­دن به اهداف سی­اسی­، مباحث اقتصادی­ را مقدمه و الزام می­ داند اما اولاً او توضی­ح نمی­ دهد پس چرا قبل از بهبود شرای­ط اقتصادی­، لی­ست های­ نامزدهای­ مورد حمای­ت دولت و اصلاحات جملگی­ سی­اسی­ تنظی­م شده اند و ثانی­اً به نظر می­ رسد به جای­ ای­ن که برجام اثری­ مثبت بر اقتصاد گذاشته باشد، تنها به عنوان ابزاری­ برای­ تحقق اهداف سی­اسی­ دولت محسوب شده و با طرح برجام های­ رنگارنگ … تلاش دارد می­وه سی­است را از نمای­شی­ اقتصادی­ و نه بهبود واقعی­ اقتصاد برداشت کنند و ثالثاً گوی­ا هنوز دولتی­ ها برجام را عاملی­ برای­ سرمای­ه گذاری­ خارجی­ نمی­ دانند و حال ای­ن که بارها و بارها برجام را عامل سرمای­ه گذاری­ خارجی­ و رشد و اشتغال و حل مشکلات مختلف کشور دانسته بودند و گوی­ا امروز به جای­ عمل به وعده های­ برجامی­، همه ای­نها را به برجام 2 که حاصل چانه زنی­ های­ سی­اسی­ است منوط کرده اند!

نتی­جه ای­ن که متأسفانه دولت به جای­ ای­ن که برجام را محملی­ برای­ بهبود معی­شت مردم و حل مشکلات ای­شان قرار داده باشد، آن را محلی­ برای­ چانه زنی­ های­ سی­اسی در سطوح بالای­ کشور قرار داده است و لی­ست های­ انتخاباتی­ که حامی­ان دولت تنظی­م کرده اند نی­ز حاکی­ از چی­نش مهره های­ سی­اسی­ برای­ چنی­ن درگی­ری­ های­ی است و نه برای­ به ثمر رساندن می­وه های­ اقتصادی­ برجام برای­ ملت.

از دغدغه های­ی­ که شخصی­ت های­ اصلی­ اصلاح طلبان مطرح می­ کنند مشخص است که رفع حصر، برجام­ های مختلف و جلوگیری ازسوال و استیضاح وزراء دغدغه های­ اصلی­ اصلاح طلبان هستند، ولی آیا به راستی این موارد دغدغه­ های اکثر مردم نی­ز به شمار می­ آی­ند؟! آیا رفع حصـر از کسانی ­که اگر حصر امنیتی شان به  بازداشت ­قضایی و محاکمه و مجازات تبدیل شود، ما حصـلی جز اعدام برای­ شان نخواهد داشت؟! آیا برجامی­ که به ازای عقب نشینی­ های سخت و طولانی هسته­ ای و بازرسی های گسترده از مراکز مختلف هسته ­ای، امنیتی و نظامی برای رفع  تحریم ­های بانکـی و نفتی پذیرفتیم، جز حاصل همین فتنه 88 بود که در سال­ های 89 و 90 به درخواست حامیان فتنه و برای حمایت از ایشان به مثابه جنگ اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران ومردم، کارسازی شد؟! آیا قبح ­زدایی از قانون­ شکنی و تطهیر قانون شکنان مهمترین دغدغه مردم است؟! آیا برجام هسته­ ای به ازبین رفتن رکود، بیکاری و فقـر، همچنین تقویت اقتصاد، تولید و تحقق عدالت اجتماعی ختم شده است که برجام­ های متعدد داخلی به قیمت چالش، تنش و چانه­ زنی را در دستور کار قرار داده اند؟! آیا جلوگیری از استیضاح کسانی که  دانشگاه را به خانه احزاب و محل تنش و درگیری تبدیل می­ کنند وموجب کاهش رشد تولید علم می شوند، می­ تواند بزرگترین هدف یک مجلس باشد؟! آیا تلاش دولت برای کوچ کردن از زمین اقتصاد به زمین سیاست، به کمک نمایندگان غیر اقتصاددان و سیاستزده مطلوب است؟! آیا نمایندگانی که بالاترین هدف شان، ممانعت از سوال و استیضاح و انجام رفع­ حصر است، وکیل مردم هستند و یا وکیل­ الدوله و وکیل­ الفتنه؟!

باتوجه به اظهارات دکتر عارف که در پاسخ به سؤال خبرنگار درباره چرایی عدم برائت از حمایت های BBC از اصلاح طلبان و لیست انتخاباتی شان گفت: «از چه چیزی اعلام برائت کنیم؟! بیکار نیستم که 24 ساعته از BBC اعلام برائت رسمی کنم، آنها برای ایجاد فتنه و تفرقه این کار را می‌کنند؛ برای اینکه چهره‌های مؤمن، انقلابی و همیشه در صحنه را زیر سؤال ببرند»!!! چند سوال می پرسیم:

1- آیا تاکنون از خود پرسیده اید که چرا BBC و VOA، شبکه های دولتی انگلیس و آمریکا که در دشمنی شان با مردم ایران کسی تردید ندارد، از شما و لیست هایتان 24 ساعته حمایت میکنند؟!

2- آیا آمریکا و انگلیس و رسانه های شان بیکار و بی عقل هستند که هر لحظه نسبت به شما و لیست تان ابراز ارادت میکنند و مفت و مجانی برای شما هزینه صرف میکنند؟! آیا از شما جریان انقلابی تری وجود ندارد که برای خدشه به او، از او الکی حمایت کنند؟!

3- آیا برای ابراز برائت از منتقدان و جریان های داخلی انقلابی و حزب اللهی که مدام ایشان را افراطی و تندرو لقب می دهید بیکار هستید، فقط برای برائت از BBC و VOA دشمنان قسم خورده انقلاب، سرتان شلوغ است؟!

4- چطور برای مسائل خیلی سطحی تر و کم اهمیت تر از سوی امثال کرباسچی و یونسی خیلی سریع واکنش شدید نشان می دهید ولی در برابر مواضع ضدانقلاب که شما را از خود می دانند، اساساً فرصت موضع گیری ندارید؟!

5- آیا حمایت های آمریکا و انگلیس از شخصیت های اصلاح طلبی مانندِ گنجی، سازگارا، مهاجرانی، محسن کدیور، فریبا داوودی مهاجر، فاطمه حقیقت، رجبعلی مزروعی، سروش، علی اصغر رمضانپور، مجتبی واحدی، نیک آهنک کوثر، مسیح علی نژاد و … که منجر به پناهندگی ایشان به دشمن گردید هم برای تفرقه و حمایت از نیروهای انقلابی و همیشه در صحنه بود؟!

6- آیا فکر نمی کنید همین عدم برائت از جریان های ضدانقلاب باعث شده است تا طیف شما ملغمه ای باشد مورد حمایت توأمان آمریکا، انگلیس، اسرائیل، ریگی ها، سعودی ها، رجوی ها، همجنس بازان، ملی مذهبی ها، سلطنت طلبان، آتئیست ها و دگراندیشان؟!

7- آیا نمی دانید یکی از فروع مهم دین در کنار تولی، تبری است؟! آیا این وقت نداشتن برای تبری جستن از دشمنان اسلام چه با فرار از «مرگ بر آمریکا» و چه حتی با فرار اعلام برائت از BBC ، ناشی از ضعف ایمان و انقلابی بودن تان نیست؟!

علی رغم این که دولت روی قرارداهای «اجاره به شرط تملیک» هواپیما به عنوان یک برگ برنده انتخاباتی در حال مانور است، نگاهی به اظهارات خود مسئولان امر در خصوص این قرارداد حقایق تلخی را افشا میکند که حکایت از عدم صداقت مسئولان و عدم رعایت منافع ملی در عقد این قراردادها دارد که به چند نکته از این موارد اشاره میکنم:

1- در «فروش اقساطی» همانطوری که از اسمش مشخص است، یک نوع فروش رخ می دهد و طرف خریدار در همان زمان عقد قرارداد مالک جنس خریداری شده خواهد بود، ولی همانطوری که از اسم «اجاره به شرط تملیک» مشخص است، رابطه طرفین در قالب رابطه موجر و مستأجر است و اگر تمام قیمت هوایپمای مورد مبایعه در طول مدت قرارداد با رعایت دقیق تمام شرایط مندرج در آن قرارداد پرداخت گردید و موانع قانونی (ازجمله لغو برجام) ایجاد نشود، طرف مستأجر، پس از 16 سال مالک هواپیماها خواهد شد.

2- متأسفانه مدت 16 ساله قراردادهای خرید هواپیما به نوعی تنظیم شده است که یک سال پس از تعهدات 15 ساله برجام باشد و خیال غربی ها از هر حیث راحت باشد که در صورت به هم خوردن برجام، ایران هم به لحاظ هسته ای و هم به لحاظ اقتصادی، به نقطه ای عقب تر از قبل از برجام برسد.

3- نکته ای که دولت به عنوان یک مزیت قابل افتخار در قرارداد خرید هواپیما از آن یاد می کند، یک شرایط کاملاً تحمیلی از سوی طرف فرانسوی بوده است تا آینده این قرارداد را به سرنوشت برجام گره بزنند و دولت به قراردادی که با تحمیل و خارج از منافع ملی کشور پذیرفته است در حال پز دادن و افتخار کردن است.

4- همانطوری که منتقدان برجام می گفتند، ریسک سرمایه گذاری در برجامی که فقط تحریم ها را «تعلیق» کرده است (و حتی 6 قطع نامه ای که به اصطلاح لغو شده اند هم در یک فرایند 1 ماهه قابل بازگشت هستند)، عملاً شاهدیم که همین نقص، مانع سرمایه گذاری و حتی معامله ای که منافع ملی ما را تأمین کند، گردیده است و این ماییم که در همه قراردادها، ناچاریم ریسک تمام ضرر و زیان ها را از جیب ملت بدهیم.

5- در حالی که هرکدام از کشورهای 5+1 طبق متن برجام، یک ماشه برای برهم زدن برجام در اختیار دارند، عقد قراردادهای هنگفت و بعضاً غیرقابل دفاع، این احتمال را در ذهن متبادر می سازد که دولت برای حفظ برجام نیازمند است به کسانی که ماشه دارند، مدام امتیاز بدهد و با کمال تأسف، این امتیازها هم طوری است که حتی منجر به حفظ برجام نشده اند، چرا که طرف غربی طوری قراردادها را تنظیم کرده که لغو برجام هم به نفع او تمام گردد و مانعی برای بدعهدی تلقی نگردد.

6- خرید 12 هواپیمای فوق پیشرفته و بسیار گران قیمت مسافربری که تنها در یک فرودگاه کشور قابل استفاده است، به خصوص وقتی که نیاز کشور به صنایع زیرساختی و ضروری را با آن مقایسه می کنیم، نشان می دهد که این خرید نه تنها حکیمانه نبوده است، بلکه با منافع ملی و نیازهای ضروری مردم هم منافات داشته است و این تازه در صورتی است که این مسئله را ناشی از یک اشتباه صرف بدانیم و الا احتمال دست داشتن دلالان منفعت طلب یا امتیازخواهی طرف مقابل در این قراردادها را نمی توان نادیده گرفت.

نتیجه: به نظر می رسد دولت و مجلس باید با توجه به جایگاه و تکالیف قانونی شان در عقد و نظارت در خصوص قراردادهای بین المللی، در خصوص تأمین منافع ملی ایرانیان اعم از نسل موجود و نسل های آینده، حساسیت درخوری نشان دهند، حساسیتی که هرچه سریعتر باید در مورد قراردادهای نفتی جدید و سایر قراردادهای پسابرجامی سنگین کشور لحاظ گردد و مانع از خسارت های سنگین احتمالی به کشور گردد.

اگر چه آقای روحانی امر کردند که دیگر به برجام نقد نشود ولی باتوجه بهسخنان اخیرشان در همایش استانداران(94/11/1) در مورد برجام، لازم است در خصوص این سخنان، مواردی بیان گردد، لذا ابتدا به سخنان ایشان توجه می کنیم:

«ما می خواستیم همه قطعنامه هایی که علیه مردم ایران تصویب شده لغو شود. به این نکته توجه کنید نه تعلیق شود و نه تعویق شود، خوب این ادعا ادعای بزرگی بود، من اولین بار که به تیم مذاکره کننده هسته ای گفتم خط قرمز من برای شما این است که قطعنامه ها باید لغو بشود، این خط قرمز من است بقیه مهم نیست. قطعنامه ها به عنوان اولین خط قرمز است و خط قرمز دوم هم تحریم ها است، همه تحریم ها باید برداشته شود. بقیه موضوعات را می­شد با فرازو نشیب بپذیریم.رییس جمهوری ادامه داد: ‘حالا سانتریفیوژ ها 5 هزار یا 6 هزار، یا 6 هزار و 40 تا است. من اشاره می کنم اینها چیزهای مهمی نیست، در یک مسئله مهم ملی و بین المللی ما باید به آن اهداف بلند و اصلی که سرنوشت ملت به آنها گره خورده، آنها را باید حل و فصل کنیم.»

اظهارات برجامی روحانی در همایش استانداران از چند جهت قابل نقد است:

اولاً که ایشان به خط قرمزهایی که خودشان صلاح می دانستند اصالت داده اند و از تیم مذاکره کننده اینها را خواسته و گفته بقیه موضوعات را می شود با فراز و نشیب پذیرفت!! و این در حالی است که خطوط قرمز مقام معظم رهبری باید به عنوان اصول اولیه واصولی که قابل عدول نبود از سوی رئیس جمهور برایدستگاه دیپلماسی تعیین می­شد، مشخصاً خطوط قرمزی که ایشان برای مذاکره کنندگان تعیین کردند فرسنگها از خطوط قرمز رهبری عقب تر بوده است.

ثانیاً این که ایشان لغو قطعنامه ها را خواستند و الان هم این لغو را محقق شده اعلام می کنند اشکال اساسی دارد. شاید این که در قطعنامه 2231 کلمه لغو برای قطعنامه های قبلی آمده است کفایت کرده است اما واقعاً آیا قطعنامه ها لغو شده اند؟! چطور وقتی بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 می گوید «اگر هرکدام از دولت های طرف برجام درخصوص پایبندی طرف مقابل اعتراض داشته باشد، بعد از به نتیجه نرسیدن یک مکانیزم یک ماهه، همه 6 قطعنامه قبلی، به همان شکل پیش از برجام اعمال خواهند شد»، این بازگشت ظرف یک ماه با مکانیزم ماشه و حتی بدون فرصت برای رأی وتوی چین و روسیه می تواند به معنی «لغو» تعبیر گردد؟! آیا این به تعلیق یا تعویق نزدیک تر نیست؟!

ثالثاً خط قرمز دوم آقای روحانی صرفاً برداشته شدن تحریم ها بود، برداشته شدنی که البته به معنی «لغو تحریم­ ها» که مد نظر مقام معظم رهبری بود، نبود و بدتر این که همین تعلیق­ ها نیز اولاً درمورد همه تحریم ­ها نبود، ثانیاً که در مورد همه تحریم­ های هسته­ ای نبود و ثالثاً این که وقتی مکانیزمی برای جلوگیری از افزودن تحریم به بهانه های دیگر در توافقات تعبیه نشده است و به اقرار آقای ظریف، آمریکا نیز به تحریم معتاد شده است، عملاً تمام آنچه که بابتش مذاکره شد احتمالاً با بهانه های جدید برما تحمیل خواهد شد.

رابعاً زمانی که آقای روحانی کار دولت یازدهم را شروع کردند، 19 هزار سانتریفیوژ درحال کار بودند و ایشان در همان بدو مذاکرات، توسعه سانتریفیوژها را که عامل بسیار مهمی در میزان امتیازگیری بود را متوقف نمود و در حالی که نظر مقام معظم رهبری حفظ 190 هزارسو بود تا حداقل نیاز نیروگاه بوشهر تأمین شود، ولی گویا این مقوله نیز از مقوله هایی بود که برای شخص رئیس جمهور فاقد اهمیت بوده است.

خامساً آقای روحانی می گویند حل مسائل ملی، بین المللی و اهداف بلند مهم بوده است ولی نمی دانم چرا این تصور به ذهن می آید که گویا ایشان اهداف بلند را بهانه ای برای توجیه پذیرش محدودیت های بلند مدت قرار داده اند، در هر صورت مقام معظم رهبری بارها مخالفت شان را با پذیرش محدودیت های بلند مدت 10 و 15 ساله اعلام کرده بودند، ولی آقای روحانی به بهانه اهداف بلند، محدودیت های بلندی را بر صنعت هسته ای و مسائل امنیتی و نظامی کشور (اعم از محددیت های موشکی تا بازرسی های گسترده) پذیرفتند.

نتیجه: اگر چه ظاهراً سخنان روحانی یک روایت ساده از مسیر مذاکرات است اما نگاهی به سخنان وی اثبات می کند که ایشان بیشتر درپی این است که اثبات کند که در مسیر برجام هر هدفی که به عنوان خط قرمز تعیین کرده را عینیت بخشیده است، یقیناً این همان مسئله ای است که مقام معظم رهبری در خصوص آن فرمودند بهتر از این هم در خصوص برجام می شد عمل کرد و یا در نامه تأیید برجام فرمودند که برجام پر از نقاط ضعف حقوقی است که اگر به درستی از آنها حراست نشود طرف مقابل از آنها به نفع خود استفاده خواهد کرد. متأسفانه برجام هم به لحاظ خطوط قرمزی که ملاک مذاکرات بوده از سوی مذاکره کنندگان به درستی هدایت نشده و هم به لحاظ این که راه فرار و تأویل در آن به نفع طرف مقابل تعبیه شده است همانطوری که تحریم های جدید موشکی یکی از همین تأویل نظرها بوده است. با تمام آنچه که گفته شد، همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند، برجام مشکلات کشور را حل نمی کند بلکه مدیریت صحیح کشور براساس اقتصاد مقاومتی تنها چاره ساز کشور است.

دولت یازدهم با شعار مذاکره و رابطه با آمریکا و غرب کارش را درحالی آغاز کرد که ریاست شورای عدم تعهد با عضویت 120 کشور دنیا هم برای 3 سال در دست ایران قرارگرفته بود ولی متأسفانه دولت یازدهم به جای حفظ سرمایه های قبلی و حفظ رابطه با کشورهای متوسط، کوچک و مستضعف دنیا در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی و هم افزایی بیشتر بین ایشان و استفاده از توان این کشورها دربرابر نظام سلطه و استکبار، تقریباً تمام عزم خود را برای اصلاح رابطه خود با آمریکا و چند کشور خاص غربی صرف کردند و این مسئله به تدریج باعث تضعیف سیاستهای استکبارستیزانه در کشورهای دوست و روی کار آمدن دولتهای آمریکا دوست، گردید.

و اما سیاست خارجی دولت تحت عنوان تنش زدایی از سوی بسیاری از کشورهای عربی و غربی به معنی انفعالی بودن تعبیر شد و میزان جسارتها و هتک حرمتها در دوره ای که دولت شعارش تنش زدایی بود نه تنها کاسته نشد، بلکه بعضاً افزایش نیز یافت که نمونه اش را در کوتاه آمدن ایران در برابر جسارتها و هتک حرمتهای مکرر عربستان در مسائل مختلف و در عوض، انفعال دستگاه دیپلماسی مان را شاهد بودیم که تبعات دیگر دیپلماسی منفعلانه این بود که میزان سرخوردگی و عصبانیت مردم در قبال کشورهای عربی و به خصوص عربستان در این سالها نه تنها کاسته نشد، بلکه موجب مسأله تعرض به سفارت و کنسولگری عربستان گردید.

پس از تعرض به سفارت عربستان، کشور جیبوتی که در این سالهای سرکار آمدن دولت تدبیر و امید از دولتمردان ما دور و به حکومت عربستان نزدیک شده بود نیز این وقایع را محکوم کرد ولی جناب نوبخت به عنوان سخنگوی دولت به جای صحبت رسمی، محترمانه و دیپلماتیک، اقدام به تحقیر و تمسخر کشور جیبوتی نمود که بعد از این تحقیر، جیبوتی طی یک نامه رسمی و اعتراض آمیز قطع رابطه با ایران را اعلام کرد و چه بسا همین تحقیر، در قطع رابطه چند کشور دیگر از ایران هم مؤثر بوده باشد. حالا در این میان مسئله ای که در حال رخ دادن است این که آمریکا و عربستان همین کشورهایی را که در ادبیات منتقدان دولتهای قبل، به عنوان کشورهای بی اهمیت تحقیر میشدند را جذب می نماید و دولت همچنان منفعلانه دنبال مقصران تعرض به سفارت عربستان می گردد!

سؤال جدی این که آیا رفتار دولتمردان ما با فصل سیاست خارجی قانون اساسی، مشی امام و رهبری و آرمانهای انقلاب هیچ قرابتی دارد؟! آیا بهترین رفتار ممکن این بود که دولت اقدام به فرصت سوزی، تنفرافزایی، تضییع سوابق دوستی، اتلاف هزینه های قبلی و هل دادن این کشورها (که در هر صورت یک کشور با یک حق رأی در نهادهای بین المللی و تعداد زیادی انسان قابل جذب محسوب می شوند)، به دامن سعودی ها و آمریکا نماید؟!

اخیراً مصاحبه ای از سوی سردار نجات، معاون فرهنگی سپاه پاسداران بیان و منتشر گردیده است که اصلاح طلبان از آن خیلی استقبال کردند:
«به صحنه آمدن ضدانقلاب، جریان سلطنت‌طلب، منافقین، بهاییان و مارکسیست‌هایی که سال‌ها جرأت عرض اندام در ایران پیدا نکرده بودند را یکی دیگر از نتایج فتنه 88 می‌داند: «سران فتنه عملا میدان را به این افراد واگذار کردند، قطعا طرفداران میر حسین موسوی در روز عاشورا خیمه‌های عاشورا را آتش نزدند و عکس امام (ره) را پاره نکردند، این طیف این همه بانک و اتوبوس و اموال بیت‌المال را آتش نزدند اما فضا را برای ضدانقلابی که نسبت به امام ، انقلاب و عاشورا کینه دارد مهیا کردند»
البته سردار نجات بعد از این جملات عبارتی دیگر دارد که گویا مورد توجه ایشان قرار نگرفته و به همین لحاظ ترجیح دادند که تقطیع گردد:
«تعداد زیادی منافق، بهایی و افرادی که مدت‌ها فراری بودند در آشوب‌های 88 دستگیر شدند ولی سران فتنه به جریان ضدانقلاب لطف کردند و میدانی به آنها دادند که بتوانند در داخل کشور عرض اندام کنند…در روز 9 دی مردم فتنه را جمع کردند و به وظیفه‌ای که بر عهده آنان بود عمل کردند؛ ولی افرادی از حامیان فتنه‌گران از زیر قانون در رفتند و ما هم اطلاعاتی داریم که آنان منتظر فرصتی برای برپایی فتنه دیگر هستند و به مجرد دیدن ضعفی از نظام دوباره فعال می‌شوند.»
این جملات شاید در نظر برخی، حرف های جدید و عجیبی تلقی گردد، اما اگر در مواضع مقام معظم رهبری هم دقت کنیم، متوجه میشویم که ایشان هم از ابتدا نسبت به انحراف رفتن این قائله به شخص موسوی اینچنین هشدار داده بودند:
«جنس شما با اینگونه افراد متفاوت است و لازم است کارها را با متانت و آرامش پیگیری کنید، به یاری پروردگار، انتخابات با اتقان، صحت و ارامش خوبی برگزار شد و شما هم مسائل مورد نظر را از طریق قانونی پیگیری کنید.»
ولی به خاطر توهمی که در وجود موسوی ایجاد کرده بودند و لجاجتی که داشت، عملاً بستر اقدامات ساختارشکنانه ضدانقلاب و بدخواهان را فراهم کرد و خود را سپر بلای بدخواهان قرارداد و با صدور بیانیه های متعدد و دعوت به تجمع، کشور را گرفتار بحران نمود و متأسفانه پل های پشت سرش را هم خراب کرد و در بدترین شرایط هم حاضر نشد تا بساط اقدامات غیرقانونی اش را جمع کند و متأسفانه حتی بعد از هتک حرمت به خیمه های اباعبدالله و پاره کردن عکس امام (ره) نیز معترضان را انسان های خداجو نامید که این مسئله موجب شد تا مردمی که منتظر بودند خود فتنه گران از اشتباهاتشان بازگردند، به میدان بیایند و فارغ از این که به چه نامزدی رأی داده بودند، فتنه و فتنه گران را محکوم نمایند که این مسئله موجب پدید آمدن یوم الله 9دی و برچیده شدن بساط فتنه گردید.
البته مهمترین خسارت فتنه 88 ناامنی های داخلی، خسارت به اموال دولتی و خصوصی و خدشه به اقتصاد داخلی نبود، بلکه سوءاستفاده دشمن از این قضایا برای بی اعتبار کردن کشور و همراه کردن سایر کشورها برای تشدید فشار بر ایران و به راه انداختن جنگ اقتصادی بود که مصادف با فتنه 88 در دستور کار آمریکا و اروپا قرار گرفت و مجموعه ای از تحریم های سخت و هوشمند علیه ایران تصویب گردید که رهبری از آنها به عنوان جنگ اقتصادی دشمن علیه انقلاب نام بردند و بعدها مستنداتی از سوی خود آمریکایی ها منتشر شد که اثبات می کرد سران و حامیان فتنه کتباً از رئیس جمهور آمریکا درخواست کمک، حمایت و تشدید تحریم ها را نموده بودند.
نتیجه این که اگر چه نحوه ورود موسوی به فتنه 88 از ابتدا بر پایه یک توهم و لجاجت بنا نهاده شد، ولی در ادامه به وادی قانون شکنی و تمرد از دستور ولی فقیه و نادیده گرفتن منافع ملی، امنیت ملی، وحدت ملی و دشمن شاد کردن ملت ایران وارد شد و حتی علی رغم این که ضربات و خسارات شدیدی که به کشور وارد می شد را مشاهده می کرد، ولی هرگز از راه خود بازنگشت که همراه شدن این خسارات سنگین با علم و آگاهی، به تعبیری جز خیانت به کشور و مردم نمی تواند تعبیر گردد و کاش افراد دیگری که هم اکنون طعمه بدخواهان شده اند، از آنچه که بر سر موسوی آمد، درس عبرت گیرند و فریب عبارات متوهم کننده بدخواهان را نخورند.

هم زمان با روز 16 آذر، سالروز استکبارستیزی دانشجویان در سال 1332، آقای حسن روحانی در قامت رئیس جمهور ایران در جمع دانشجویان حاضر شد و به ایراد سخنرانی پرداخت. در سخنرانی ایشان 4 مسئله بیشتر به چشم آمد که به آنها می پردازم:

• از قلم انداختن موضوع اصلی روز دانشجو، یعنیاستکبارستیزی و ایستادگی دانشجویان در برابر نفوذ آمریکا در ایران، مسئله ای نیست که بتوان به راحتی آن را نادیده انگاشت، جنبش دانشجویی همواره با استکبارستیزی و ظلم ستیزی آمیخته بوده است و این که جناب روحانی عبارت جنبش دانشجویی را بدون اشاره ای به مقوله های استکبار، آمریکا، دشمن و مقاومت در برابر استکبار بیان می کند، خواسته یا ناخواسته در جهت استحاله جنبش دانشجویی و روز دانشجو برآورد می شود.
• اصرار بر بیان این مسئله که انتقاد به نهادها و قوای دیگر سخت است و دولت برای از خود شروع و دعوت به نقد کرده است دو ایراد دارد، اول این که هم اکنون به راحتی به همه نهادها وقوای کشور مورد انتقاد می شود و حتی منویات رهبری و خواسته های ایشان نیز توسط رسانه های پرشمار زنجیره ای و شخصیت های مطرحی مانند روحانی، هاشمی، زیباکلام و علی مطهری و … در بین افراد غیر مشهور مورد نقد و حتی بعضاً مورد هتک قرار می گیرد و این در صورتی است که انتقاد به عملکرد دولت بارها با توهین های متعددی مانند بی سواد، بی شناسنامه، به درک، به جهنم، رانتخوار تحریم، از جای خاص تغذیه شونده، بیکار، ترسو، بزدل، لرزان، بی هویت، تعامل هراس، افراطی، خشونت طلب، متوهم و … مواجه شده است و کاش دولت برای شروع، به جای دعوت به نقد و ادعای نقد پذیری،‌ تنها در برابر نقدها به توهین متوسل نشود.
• و اما مسئله دیگری که در سخنرانی روحانی وجود داشت و تیتر یک بسیاری از روزنامه های اصلاحاتی قرارگرفت جمله«ما فضای امن می خواهیم نه فضای امنیتی» بود که اگر چه این جمله مطلوب همه است، ولی بازهم باید دید که آیا رفتار دولت و شخص روحانی با این ادعا سازگار است؟! آیا می توان دنبال فضای امن بود ولی از کشف و بازداشت عوامل نفوذی خارجی و داخلی در کنار وزرا و دولتمردان ناراحت و نگران شد؟! آیا می توان به دنبال فضای امن بود ولی به عناصری که شدیدترین ناامنی ها و اختلافات داخلی کشور را در 88 رقم زدند، مقام و منصب و تریبون داد؟! آیا ابراز ناخورسندی از فضای امنیتی با تلاش شبانه روزی برخی دولتمردان برای تطهیر و آزادی سران فتنه ای که حتی پس از خاموشی آتش فتنه هم دست از بیانیه نویسی، دعوت به اغتشاش، کشته سازی و همکاری با رسانه های ضدانقلاب دست برنمی داشتند، سازگاری دارد؟!
• مقوله دیگری که در سخنرانی روحانی مورد تأکید بود «معیار بودن شاخص ها» بود، مثلا در خصوص مسائل اقتصادی به نرخ رسمی تورم به عنوان شاخص اشاره کردند در حالی که هم در مناظرات انتخاباتی و هم پس از آن در ابتدای کار دولت یازدهم مدام جیب مردم را شاخص می دانستند، ایشان پس از شاخص های اقتصادی به شاخص های اجتماعی و سیاسی اشاره کردند ولی به جای این که حتی عدد، رقم و یا آماری در این خصوص ارائه کنند به یک سوال به عنوان سند بسنده کردند، ایشان پرسیدند که «من از شما می پرسم سال 90 ،‌ 91، 92 شما برای 16آذر به این راحتی می توانستید اجتماع داشته باشید الان سال 93 و 94 همه دنبال 16 آذر هستند .زمانی بود کسی جرات نمی کرد بگوید جنبش دانشجویی از این کلمه می ترسیدند ». و این در صورتی است که در دولت های گذشته هم در روز 16 آذر مراسم پرشوری با پرسش و پاسخ آزاد با حضور مسئولان درجه یک کشوری در دانشگاه ها برگزار می گردید.